Đa dạng hóa danh mục đầu tư là gì? Đặc điểm và tầm quan trọng

Để nhà đầu tư có thể đứng vững và chống chọi lại những cạnh tranh khốc liệt trên thị trường. Một trong những chiến lược của các nhà đầu tư chứng khoán đó là đa dạng hóa danh mục đầu tư. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm được các kiến thức về đa dạng hóa danh mục đầu tư là gì? Tại sao cần đa dạng hóa,… Từ đó lựa chọn phương án đầu tư phù hợp, hiệu quả.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư là gì? Đặc điểm và tầm quan trọng

Đa dạng hóa danh mục đầu tư là gì?

Đa dạng hóa danh mục đầu tư là việc bỏ vốn đầu tư vào các loại chứng khoán hay cổ phiếu dựa trên những tỷ lệ khác nhau. Đây là bước xây dựng một cơ cấu tài sản hợp lý để phân tán rủi ro, nâng cao tỷ suất lợi nhuận mang lại hiệu quả tối ưu. Nói một đơn giản dễ hiểu “Không nên bỏ tất cả trứng vào cùng một giỏ mà phải chia đều ra các giỏ”. Đây là một trong những giải pháp hiệu quả cho các nhà đầu tư.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư với một nhà đầu tư chuyên nghiệp không còn là khái niệm quá xa lạ nữa. Tuy nhiên với một người mới bước chân vào đầu tư thì đây là một câu hỏi đáng để suy ngẫm. Có rất nhiều lý do không nên tập trung vào một mảng/sản phẩm/dịch vụ để mang lại hiệu quả tối ưu mà lại cần phải đa dạng hóa.

Bạn hiểu thế nào là đa dạng hóa danh mục đầu tư

Tại sao cần đa dạng hóa danh mục đầu tư

Đặc tính của thị trường là luôn luôn biến đổi không ngừng và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Để thích nghi với vấn đề này, nhà đầu tư phải chịu khó tìm tòi, học hỏi, tham khảo ý kiến từ các chuyên gia. Trang bị cho mình một kiến thức bao quát, tâm lý vững vàng và sự nhanh nhạy, linh hoạt trong tầm nhìn khi sử dụng các công cụ đầu tư là yêu cầu quan trọng nhất.

Thứ nhất, tùy thuộc vào từng thời điểm nhất định, nhà đầu tư có thể tập trung đầu tư vào cổ phiếu cơ sở và phân bố tỷ lệ nhóm ngành đầu tư. Đầu tư vào các công ty thuộc các ngành nghề khác nhau (ngành đang tăng trưởng hay ngành đã ổn định) chứ không phải là chỉ đầu tư vào nhiều cổ phiếu của nhiều công ty trong cùng một ngành.

Thứ hai, để các nhà đầu tư tránh được nguy cơ mất trắng khi thị trường thay đổi theo chiều hướng tiêu cực. Các nhà đầu tư cần phân bổ một phần ngân sách vào nhiều loại sản phẩm chứng khoán khác: vàng, ngoại tệ, bất động sản, trái phiếu, chứng quyền, chứng khoán phát sinh đầu tư trái phiếu. Nếu bạn chỉ đầu tư vào một loại tài sản thì đa dạng hóa trên chính loại tài sản đó. 

Thứ ba, Rủi ro là một yếu tố luôn hiện hữu đối với bất kể hình thức nào trong kinh doanh, đầu tư. Nhà đầu tư có thể giảm được rủi ro bằng cách đầu tư vào nhiều nơi khác nhau hay vào nhiều dự án khác nhau. Nó giúp nhà đầu tư kiềm chế được biến động giá cả. Rất ít khi xảy ra tình trạng tất cả các ngành đi lên hay đi xuống  trong một thời kỳ với cùng một tốc độ. 

Phân bổ tài sản để giảm thiểu rủi ro

Thông thường những khoản đầu tư có tỷ suất sinh lời cao thì có rủi ro cao và ngược lại những khoản đầu tư có tỷ suất sinh lời thấp thì rủi ro thấp. Đầu tư đa dạng giúp giảm thiểu rủi ro công ty. Nhà đầu tư tin rằng, khi một khoản đầu tư bị giảm sút trong một thời điểm nhất định sẽ được bù đắp bởi sự tăng giá của khoản đầu tư khác.

Thứ tư, tối đa hóa lợi ích là mục đích cuối cùng của các nhà đầu tư. Vì thế việc tìm kiếm các biện pháp để tối thiểu hóa rủi ro và tối đa hóa lợi ích là điều không dễ dàng. Bởi vì ít có người am hiểu tất cả các kiến thức về các lĩnh vực một cách bao quát. Một nhà đầu tư thành công chính là người có thể cân bằng giữa hai yếu tố rủi ro và cơ hội. 

Đa dạng hóa danh mục nhằm hạn chế biến động, giảm thiểu rủi ro

Chính vì vậy, đa dạng hóa danh mục chính là chìa khóa để nhà đầu tư kiểm soát rủi ro, thông qua phân tán và bù trừ rủi ro giữa các loại tài sản khác nhau. Đây là một trong những biện pháp quan trọng trong quản trị đầu tư. Để các nhà đầu tư phòng ngừa các rủi ro có tính bất ngờ. Chuẩn bị sẵn phương án cho tình huống xấu xảy ra. Đảm bảo ổn định cho các hoạt động đem lại lợi nhuận cao nhất.

Các quy tắc chính của đa dạng hóa danh mục đầu tư

Một nhà đầu tư giỏi là người không bao giờ để đồng tiền nằm yên một chỗ. Họ sẽ luôn tìm cách khiến cho nó sinh lời. Khi có một danh mục đầu tư đầu tư hiệu quả, kèm theo cách quản lý tốt có thể giảm rủi ro về tài chính cũng như mang lại lợi nhuận cao nhất. Một số quy tắc chính của đa dạng hóa danh mục đầu tư:

Đánh giá tình hình tài chính và điều kiện hiện tại của bản thân

Nhà đầu tư cần xác định tình hình tài chính để phân bổ các loại hình đầu tư phù hợp. Các yếu tố cần quan tâm gồm có: mức thu nhập, vốn để đầu tư của bạn (vốn nhiều đầu tư nhiều, vốn ít đầu tư rải rác).  Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý điều kiện hiện tại của bản thân: độ tuổi, kinh nghiệm, khả năng mạo hiểm và chấp nhận rủi ro. Bởi tầm nhìn về chiến lược của người 18 tuổi sẽ khác với người 40 tuổi.

Bỏ vốn vào các loại tài sản thích hợp

Nhà đầu tư có thể phân chia nguồn vốn cho các lĩnh vực khác nhau. Một ít cho lĩnh vực tiêu dùng, một ít cho lĩnh vực vàng, ngoại tệ, bất động sản,… Với trái phiếu có thể phân bổ giữa các khoản nợ ngắn hạn và dài hạn, nợ chính phủ và nợ doanh nghiệp,…

Biết phân tích, đánh giá lại trọng số danh mục đầu tư

Để đánh giá sự phân bổ tài sản bạn hãy phân loại định lượng các khoản đầu tư và xác định tỷ trọng giá trị của chúng so với tổng thể. 

Tái cân bằng chiến lược

Khi tái cân bằng và điều chỉnh lại danh mục đầu tư, bạn cần xem xét tác động thuế của việc bán tài sản cụ thể tại thời điểm này. Khi đã xác định được cần giảm chứng khoán loại nào và giảm bao nhiêu, các nhà đầu tư cũng nên sớm đưa ra quyết định mua chứng khoán gì. 

Đây là bước bù lấp vào khoảng trống với số tiền thu được từ việc bán chứng khoán dư thừa. Sau đó, nhà đầu tư quay lại phân bổ tài sản của bạn và chọn loại hình chứng khoán phù hợp để tiếp tục đầu tư.

Phương án đa dạng hóa danh mục đầu tư hợp lý

Việc chọn ra những phương án phù hợp với khả năng tài chính và đạt được lợi nhuận cao đối với các nhà đầu tư không phải là một điều dễ dàng. Sau đây là một số phương án đa dạng hóa danh mục đầu tư, bạn nên tham khảo trước khi quyết định phân bổ tài sản.

Về số lượng sản phẩm

Dựa trên việc tăng số lượng chứng khoán trong danh mục đầu tư giao dịch để đa dạng hóa danh mục sản phẩm. Các nhà đầu tư sở hữu càng nhiều cổ phiếu cho mỗi loại sản phẩm càng tốt.

Mối tương quan

Danh mục đầu tư được xem là đa dạng khi tập hợp các tài sản có mối tương quan nghịch. Do đó, hạn chế được rủi ro khi giá của một số tài sản bị biến động di chuyển theo các hướng khác nhau.

Những phương án hợp lý để đa dạng hóa danh mục đầu tư

Đa dạng hóa ngành

Một danh mục đầu tư đa dạng nên kết hợp với nhiều ngành. Dù là đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu nếu bạn đầu tư vào các ngành nghề khác nhau cũng giúp hạn chế được rủi ro. Ví dụ: danh mục đầu tư cổ phiếu phải kết hợp của các công ty từ công nghệ, thực phẩm, y tế,…

Đa tài sản

Danh mục đầu tư đa tài sản nếu được lựa chọn cẩn thận, kỹ lưỡng. Điều này sẽ giảm thiểu rủi ro, bảo vệ tài sản trước sự biến động và thay đổi của thị trường. Danh mục đầu tư đa tài sản có thể bao gồm: cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, kim loại quý, tiền mặt và bất động sản.

Đa dạng hóa tổ chức phát hành có 2 loại

• Nếu nhà đầu tư chỉ mua cổ phiếu hoặc trái phiếu của địa phương, công ty thì cần cân nhắc việc đa dạng hóa chủ thể phát hành. Bởi loại chứng khoán này tiềm ẩn một số rủi ro nhất định.
• Nếu danh mục đầu tư chỉ gồm toàn bộ trái phiếu chính phủ, thì nhà đầu tư không cần phải đa dạng hóa các chủ thể phát hành. Vì trái phiếu chính phủ gần như không có rủi ro

Đa dạng hóa địa lý

Việc đa dạng hóa danh mục đầu tư trên phạm vi vùng lãnh thổ, các khu vực địa lý khác nhau. Điều này giúp cho các nhà đầu làm giảm được tổng rủi ro, thiệt hại.

Ngoài ra, giải pháp đầu tư với các quỹ mở là sự lựa chọn tối ưu nhất cho các nhà đầu tư có ít vốn, không có thời gian và kiến thức tài chính chuyên sâu. Các nhà đầu tư có thể phân tích và theo dõi thị trường thường xuyên vào nhiều cổ phiếu, trái phiếu và các tài sản khác cùng một lúc. 

Quỹ mở là phương án đơn giản nhất để đa dạng hóa

Quỹ mở là hình thức mà các nhà đầu tư góp vốn một cách gián tiếp. Họ gửi tiền vào quỹ mở để đầu tư. Quỹ mở được chia thành 2 loại: quỹ đại chúng và quỹ thành viên. Quỹ mở có các cố vấn giàu kinh nghiệm sẽ đầu tư tiền của quỹ vào chứng khoán hay các dạng tài sản đầu tư khác. 

Giá trị tài sản của quỹ tăng lên khi quỹ mở đầu tư thành công. Đồng thời giá trị tài sản của bạn cũng tăng theo và đem lại nguồn lợi nhuận.

Sai lầm khi đa dạng hóa danh mục đầu tư

Có rất nhiều vấn đề khác nhau dẫn đến tình trạng mắc sai lầm khi đa dạng hóa danh mục đầu tư. Các nhà đầu tư thường phải nghiên cứu kỹ, xem xét rất nhiều yếu tố. Nhưng ít có quyết định đầu tư nào quan trọng hơn việc phân bổ tài sản đa dạng hóa danh mục. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến và cách phòng tránh mà nhiều nhà đầu tư thường mắc phải: 

Một số sai lầm thường mắc phải của các nhà đầu tư

Danh mục đầu tư quá đa dạng hoặc không đủ đa dạng

Các nhà đầu tư không nắm giữ đủ số loại cổ phiếu của các công ty. Hay giữ lượng không cân xứng các cổ phiếu nằm trong cùng một ngành hoặc lĩnh vực. Điều này có thể làm tổn thương danh mục đầu tư chứng khoán của một nhà đầu tư. Nếu bạn quá tập trung vào một lĩnh vực của thị trường chứng khoán sẽ làm tăng rủi ro cho danh mục đầu tư.

Đa dạng hóa quá mức khi đầu tư vào cùng một cổ phiếu hoặc các cổ phiếu rất giống nhau trong các tài khoản khác nhau. Nhà đầu tư chỉ nên chọn một trong hai cổ phiếu hoặc quỹ tương tự nhau để đầu tư vào. Bước này giúp tránh tình trạng phức tạp về thuế và dẫn đến  không hiệu quả.

Chưa có tầm nhìn xa cho các khoản đầu tư thông thường

Cổ phiếu và trái phiếu là các loại tài sản phổ biến ngoài ra cũng có nhiều loại tài sản thay thế khác không tương thích với nhau. Ví dụ: Bất động sản hoặc quỹ đầu tư tín thác bất động sản, nghệ thuật, đồ trang sức vàng bạc và các đồ sưu tập khác, kim loại quý như vàng và bạc, cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu lợi tức cao,… 

Một vài trong số các loại tài sản thay thế trên đã có mức phát triển vượt trội so với thị trường chứng khoán theo thời gian. Bỏ qua các hạng mục đầu tư thay thế, đồng nghĩa với việc bạn bỏ lỡ một khoản lợi nhuận khá đáng kể.

Không tham khảo ý kiến từ các chuyên gia, cố vấn tài chính

Để tránh những sai lầm không đáng có. Đa dạng hóa danh mục đầu tư không phải việc dễ dàng thực hiện một sớm một chiều. Vì vậy bạn cần liên hệ với một số chuyên gia hay cố vấn tài chính chuyên nghiệp để được hướng dẫn, tư vấn cụ thể…

Cố vấn tài chính là những chuyên gia giàu kinh nghiệm, đã thành công và được chứng minh về năng lực. Giúp nhà đầu tư lập kế hoạch, thiết kế danh mục đầu tư phù hợp, tư vấn và quản lý rủi ro khi đa dạng hóa các danh mục đầu tư. Để các nhà đầu tư có cái nhìn tổng thể khách quan nhất mang lại hiệu quả cao.

Ngoài ra còn có một số sai lầm khác mà các nhà đầu tư thường mắc phải như: Không đa dạng hóa về mặt địa lý, bỏ qua hoàn cảnh cá nhân, không chú ý đến điều kiện kinh tế vĩ mô,…

Một số lưu ý khi đa dạng hóa danh mục đầu tư

Một số điểm cần lưu ý cho các nhà đầu tư để tránh tình trạng đầu tư không đúng chỗ, tiền đưa vào như bèo trôi sông:

Những vấn đề cần lưu ý khi nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục

>>> Xem thêm: Top 5 Kênh đầu tư tài chính an toàn hiệu quả nhất

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư còn tùy thuộc vào khả năng tài chính của mỗi nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư có tài chính hạn chế thì chỉ nên tập trung đầu tư vào một vài loại chứng khoán mà được tính toán kỹ lưỡng. Đem lại hiệu quả tối ưu nhất cho nhà đầu tư để đồng vốn xoay chuyển linh hoạt hơn.
• Dù danh mục có đa dạng hóa tối ưu đến đâu, thì cũng không thể loại bỏ được rủi ro hoàn toàn. Nhà đầu tư có thể giảm thiểu rủi ro không có tính hệ thống gắn liền với các chứng khoán đơn lẻ. Thế nhưng luôn có rủi ro hệ thống thuộc về bản chất của thị trường. Rủi ro này ảnh hưởng đến tất cả các chứng khoán và không thể ngăn chặn được chúng.
• Nhiều nhà đầu tư có suy nghĩ không đúng “ Rủi ro tỷ lệ nghịch với số lượng cổ phiếu thêm vào danh mục đầu tư”. Quan điểm này trên thực tế điều này không hề đúng. 

Lời kết

Trên đây là toàn bộ các thông tin cần biết về đa dạng hóa danh mục đầu tư. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp được những nội dung bổ ích. Giúp bạn có cái nhìn sâu sắc về đa dạng hóa danh mục đầu tư. Để hoạt động đầu tư trở nên thuận lợi và an toàn ngay cả trong thời kỳ kinh tế khó khăn nhất. Trên đây, bài viết được chia sẻ bởi công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam.