Định chế tài chính là gì? Vai trò, chức năng và phân loại như thế nào?

Một tổ chức có thể kết nối và thúc đẩy những người có vốn và những người cần vốn được tiếp xúc với nhau, giúp những giao dịch tài chính được giải quyết thuận lợi luôn là một tổ chức cần thiết đối với nền kinh tế. Tổ chức này được gọi là định chế tài chính, hay còn được nhắc đến với tên tiếng anh là Financial Institution. Vậy định chế tài chính là gì? Hãy cùng chứng khoán Yuanta Việt Nam tham khảo qua những thông tin sau đây để hiểu rõ hơn về thuật ngữ này nhé.

Định chế tài chính là gì? Vai trò, chức năng và phân loại như thế nào?

Định chế tài chính là gì?

Định chế tài chính là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong cái thư văn, tài liệu liên quan mật thiết đến vấn đề tài chính và ngân hàng. Định chế tài chính cũng có thể được hiểu như là một loại hình doanh nghiệp, có sự ảnh hưởng vô cùng to lớn đối với nền kinh tế toàn cầu. Các doanh nghiệp này không sở hữu tài sản dưới hình thức thiết thực như nhà cửa, phương tiện hay các nguồn nguyên vật liệu. Thay vào đó, nguồn tài sản của nó chủ yếu là những loại hình cổ phiếu, trái phiếu hay là những khoản vay kinh tế.

Khách hàng của định chế tài chính là những người có nhu cầu vay vốn hoặc mua cổ phiếu, chứng khoán để đầu tư tài chính. Hoặc nói mở rộng hơn, định chế tài chính là một doanh nghiệp trung gian, mang vốn của những người muốn cho vay, đưa đến tay những người có nhu cầu vay vốn.

Định chế tài chính có vai trò như thế nào?

Sau khi đã giải đáp được thắc mắc định chế tài chính là gì, hẳn nhiều người vẫn còn phân vân về vai trò của nó trong nền kinh tế sẽ như thế nào. Xét về nhiều mặt của định chế tài chính thì có thể nói, đây là một yếu tố vô cũng quan trọng trong kinh tế thế giới. Định chế tài chính có các vai trò đáng kể như: 

• Kiểm soát dòng tiền: định chế tài chính được biết đến như một nhà trung gian luân chuyển vốn giữa phía chủ và phía nợ. Điều này cũng có thể nói, đây là một định chế chịu trách nhiệm liên quan đến vấn đề đưa nguồn vốn từ nhà đầu tư đến các doanh nghiệp, và là nhân vật chủ chốt trong vấn đề kiểm soát dòng tiền của kinh tế thế giới.
• Hạn chế tối thiểu các rủi ro cho những nhà đầu tư: sự đa dạng về loại hình của định chế tài chính đã cung cấp cho các nhà đầu tư nhiều lựa chọn. Các nhà đầu tư có nhiều mục tiêu và nhiều hướng phân bổ nguồn vốn hơn, từ đó hạn chế sự thua lỗ một đầu. Ngoài ra, định chế đầu tư còn mang đến một hướng đầu tư lý tưởng cho các chủ đầu tư chưa có nhiều kinh nghiệm, tránh được phần lớn tình trạng rủi ro đầu tư do thiếu hiểu biết.
• Chi phí giao dịch được rút ngắn: nhờ vào định chế tài chính, người tiết kiệm hay các chủ đầu tư sẽ cắt giảm được khá nhiều các khoản phí phát sinh, trong đó bao gồm các phí như: tìm kiếm, kiến thức, quy mô, giao dịch,…
• Tạo lập nhiều cơ chế thanh toán: khi thanh toán không tiền mặt ngày càng phổ biến và thiết thực, nhu cầu thanh toán nhanh chóng đã được định chế tài chính giải quyết triệt, cụ thể như ngân hàng thương mại.  Điều này đã giúp thị trường được phát triển và vận hành một cách hiệu quả nhất.

Định chế tài chính có vai trò quan trọng trong nền kinh tế

Phương pháp phân loại định chế tài chính

Để phân loại được các loại định chế tài chính thì việc đầu tiên cần biết chính là định chế tài chính có hai loại. Người ta chia định chế tài chính thành hai nhóm, một là nhóm định chế tài chính trung gian, hai là nhóm định chế tài chính bán trung gian.

Định chế tài chính trung gian là các tổ chức đứng giữa nguồn cung vốn và nguồn cầu vốn, họ hoạt động với vai trò là một nhà đầu tư trung gian, thúc đẩy và tạo điều kiện cho hai bên chủ và nợ gặp nhau. Hành động này được thực hiện bằng cách giới thiệu mua bán nguồn tài sản tài chính của tổ chức và nguồn tài sản tài chính của bên cần vốn. Định chế tài chính trung gian bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng tiết kiệm tương trợ, các liên hiệp tín dụng, những công ty bảo hiểm hoặc những công ty đầu tư tài chính,…

Định chế tài chính bán trung gian là một tổ chức trung gian có tư cách là một nhà môi giới giữa chủ nguồn vốn và phía cầu vốn. Tổ chức này không tạo ra những tài sản tài chính cá nhân, họ chỉ là một yếu tố thúc đẩy sự gặp gỡ giữa hai nhóm kinh tế. Có thể nói, đây là định chế tài chính có vai trò thuyên chuyển nguồn vốn từ nhà đầu tư đến người cầu vốn. Cụ thể như các ngân hàng đầu tư, hay các công ty chứng khoán.

Các loại định chế tài chính phổ biến ở nước ta

Hiện tại ở nước ta cũng có một số định chế tài chính phổ biến. Cụ thể như:

Ngân hàng trung ương

Một tổ chức về tài chính có vai trò chịu mọi trách nhiệm về vấn đề quản lý và giám sát tất cả các ngân hàng khác thì được gọi là ngân hàng trung ương. Ngân hàng trung ương ở Hoa Kỳ là ngân hàng dự trữ liên bang, chịu trách nhiệm chính trong vấn đề quản lý, thực hiện chính sách tiền tệ và giám sát hoạt động của những tổ chức ngân hàng tài chính khác. Những người chỉ tiêu dùng cá nhân sẽ không có cơ hội làm việc và tiếp xúc với ngân hàng trung ương. Thông thường, chỉ các nhóm tổ chức tài chính lớn mới có thể làm việc với ngân hàng liên bang nhằm cung cấp sản phẩm và dịch vụ của họ ra thị trường công chúng.

Định giới tài chính tồn tại với nhiều loại khác nhau

Ngân hàng thương mại và ngân hàng bán lẻ

Ngân hàng thương mại thường là những ngân hàng cung cấp những loại sản phẩm cho nhóm người tiêu dùng nhỏ lẻ và có quan hệ công  việc trực tiếp với các doanh nghiệp. Ở thời điểm hiện tại, hầu hết các ngân hàng lớn đều cung cấp dịch vụ cho vay, mở tài khoản tiết kiệm, gửi tiền và có những phương pháp tư vấn tài chính cho cả hai nhóm đối tượng kinh tế. Tại các ngân hàng thương mại và ngân hàng bán lẻ còn cung cấp cả chứng chỉ gửi tiền, tài khoản sec, tiết kiệm, những khoản cho vay cá nhân và vay thế chấp, thẻ tín dụng và tài khoản ngân hàng doanh nghiệp.

Liên hiệp tín dụng

Liên hiệp tín dụng là một liên hiệp không hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận, phần lời trong liên hiệp sẽ được chia sẻ cho tất cả các thành viên. Một liên hiệp tín dụng không bị gò bó về số lượng thành viên, đây có thể là một tổ chức nhỏ vài vài cá nhân hoặc cũng có thể là một tổ chức to lớn với số lượng thành viên lên đến hàng ngàn người. Điều khác biệt của liên hiệp tín dụng so với các ngân hàng chính là bộ máy điều hành của nó, liên hiệp tín dụng được điều hành bởi các thành viên trong tổ chức. Từ đó có thể nói, liên hiệp tín dụng chính là một tổ chức không bị xác định bởi bất kỳ tiêu chuẩn nào.

Ngân hàng và công ty hỗ trợ đầu tư

Khác với những ngân hàng khác, ngân hàng hay công ty đầu tư sẽ huy động và cung cấp vốn cho cá nhân, tổ chức hoặc doanh nghiệp bằng cách phát hành khoán, thay vì nhận những khoản tiền gửi hoặc tiền tiết kiệm. Nhóm quỹ đầu tư này thường được gọi là quỹ đầu tư tương hỗ, dẫn dắt tiền vốn từ nhà đầu tư đưa họ đến một thị trường chứng khoán rộng rãi và to lớn hơn.

Định chế tài chính mang lại sự đa dạng về các giao dịch tài chính

Công ty môi giới

Công ty môi giới là một công ty trung gian, đảm nhận vai trò hỗ trợ khách hàng trong vấn đề mua bán chứng khoán giữa một tổ chức hoặc các cá nhân với những nhà đầu tư sẵn có. Công ty môi giới sẽ đưa ra một mức chiết khấu ưu ái hơn so với những công ty dịch vụ khác, khách hàng của họ có thể đặt đa dạng giao dịch, chẳng hạn như cổ phiếu, quỹ tương hỗ, một số khoản đầu tư thay thế…

Công ty bảo hiểm

Những tổ chức tài chính có vai trò giúp khách hàng chuyển rủi ro về mất mát, thiệt hại thì được gọi là công ty bảo hiểm. Những công ty này liên kết với những doanh nghiệp nhằm giúp họ đảm bảo và đền bù về những thiệt hại tài chính, thương tật, tai nạn hay mất mát về tài sản. 

Qua những thông tin về định chế tài chính là gì và những vai trò chủ yếu của định chế tài chính, hy vọng có thể giải đáp được thắc mắc của những bạn đọc. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm thông tin tại công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam để được tư vấn và hỗ trợ nhiều hơn.