Hối phiếu là gì? Các đặc điểm và chức năng của hối phiếu

Trong bối cảnh mở cửa kinh tế, hoạt động xuất nhập khẩu ngày càng phát triển mạnh mẽ. Nhằm thuận tiện hơn trong quá trình giao dịch và thanh toán cho nghiệp vụ xuất nhập khẩu, các hình thức thanh toán thông qua trung gian cũng được phát triển. Một trong những hình thức thanh toán phổ biến hiện nay có thể kể đến là sử dụng hối phiếu. Vậy hối phiếu là gì?

Hối phiếu là gì? Các đặc điểm và chức năng của hối phiếu

Hối phiếu là gì?

Hối phiếu là văn kiện mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện, yêu cầu người bị ký phát phải thanh toán một số tiền nhất định khi nhận được hối phiếu. Thời hạn thanh toán hối phiếu có thể là ngay khi nhận được hối phiếu hoặc một ngày cụ thể trong tương lai được thể hiện trên hối phiếu. Thời hạn cao nhất của hối phiếu thông thường rơi vào khoảng 06 tháng.

Hối phiếu là văn kiện mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện

Nội dung của hối phiếu

Theo quy định, mỗi hối phiếu có giá trị phải thể hiện được các nội dung sau trên hối phiếu:

• Tiêu đề phải ghi rõ “Hối phiếu” hoặc “Bill of exchange”.
• Ngày thành lập hối phiếu: không được sớm hơn ngày mở hóa đơn và thư tín dụng.
• Nơi lập hối phiếu: là nước của bên ký phát hối phiếu (bên xuất khẩu).
• Địa điểm thanh toán hối phiếu.
• Phải ghi rõ “Trả theo lệnh của …” hoặc “Pay to the order of …”.
• Số tiền: số tiền được ghi trên hối phiếu phải rõ ràng và đúng với quy định quốc tế, được ghi bằng cả số và chữ. Trong trường hợp số tiền ghi bằng số và số tiền ghi bằng chữ không trùng khớp, hối phiếu sẽ được tính giá trị căn cứ theo số tiền ghi bằng chữ.
• Kỳ hạn thanh toán hối phiếu: phải ghi rõ trả tiền ngay khi nhận được hối phiếu hoặc thời hạn tối đa thanh toán hối phiếu. 
  • Nếu trả ngay, phải ghi “Trả ngay khi nhìn thấy bản thứ nhất (hai) của hối phiếu này” hoặc “At … sight of first (second) bill of exchange”.
  • Nếu trả với kỳ hạn được tính từ ngày nhận được hối phiếu, phải ghi “Trả trong 15 ngày sau khi nhìn thấy hối phiếu” hoặc “At 15 days after sight”.
  • Nếu trả với kỳ hạn được tính từ ngày giao hàng, phải ghi “Trả trong 15 ngày sau khi ký vận đơn” hoặc “At 15 days after Bill of Lading date”.
  • Nếu trả với kỳ hạn được tính từ ngày ký phát hối phiếu, phải ghi “Trả sau 15 ngày kể từ ngày ký phát hối phiếu” hoặc “At 15 days after bill of exchange date”.
• Ghi đầy đủ tên của người thụ hưởng hối phiếu.
• Ghi rõ người thanh toán hối phiếu: bên nhập khẩu (phương thức thanh toán nhờ thu) hoặc ngân hàng mở thư tín dụng (phương thức thanh toán tín dụng chứng từ).
• Ghi rõ tên và chữ ký người ký phát hối phiếu ở góc phải của hối phiếu. Trong trường hợp ủy quyền ký phát hối phiếu, người được ủy quyền phải ghi rõ sự ủy quyền bên cạnh chữ ký.

Mẫu hối phiếu

Đặc điểm, chức năng của hối phiếu

Hối phiếu có một số đặc điểm nổi bật sau:

• Là một phương tiện thanh toán quốc tế, chịu sự điều chỉnh của luật pháp quốc tế.
• Tính trừu trượng: trên hối phiếu không cần thể hiện quan hệ tín dụng giữa bên ký phát và bên bị ký phát. Hối phiếu cũng không có các hiệu lực pháp lý ràng buộc các bên liên quan. 
• Tính bắt buộc: Người bị ký phát hối phiếu bắt buộc phải thanh toán hối phiếu cho người ký phát theo những nội dung được thể hiện trên hối phiếu.
• Tính lưu thông: Hối phiếu có thể được chuyển nhượng một hoặc nhiều lần (theo thời hạn và số tiền nhất định).

Hối phiếu là một phương tiện thanh toán quốc tế

Các chức năng cơ bản của hối phiếu:

• Là phương tiện thanh toán: hối phiếu là văn kiện mệnh lệnh giúp bên bán (xuất khẩu) đòi tiền bên mua (nhập khẩu) và giúp bên mua chuyển tiền cho bên bán.
• Là phương tiện đảm bảo: hối phiếu là một loại chứng từ có giá, nên hối phiếu có thể được dùng để mua bán, cầm cố hoặc thế chấp.
• Là phương tiện cung cấp tín dụng: vì là một loại chứng từ có giá, hối phiếu được dùng như một công cụ trong các hoạt động cung ứng các khoản tín dụng thương mại hoặc tín dụng ngân hàng.

Các chủ thể tham gia hối phiếu

Mỗi hối phiếu có các chủ thể bao gồm:

• Người ký phát (drawer): bên bán hoặc xuất khẩu
• Người bị ký phát (drawee): bên mua hoặc nhập khẩu
• Người thụ hưởng (bereficiary): là chủ thể trực tiếp nhận khoản thanh toán hối phiếu
• Người chấp nhận (acceptor): khi người bị ký phát chấp nhận hối người, người chấp nhận có trách nhiệm thanh toán hối phiếu trong thời hạn thanh toán được thể hiện trên hối phiếu.
• Người chuyển nhượng (endorser): người chuyển quyền thụ hưởng hối phiếu bằng cách trao tay hoặc qua thủ tục ký hậu.
• Người cầm phiếu (hold of bearer): người có thẩm quyền nhận hối phiếu sau khi hối phiếu được thanh toán.

Phân loại hối phiếu

Có nhiều loại hối phiếu, được phân loại theo các tiêu chí: thời hạn thanh toán, chứng từ kèm theo, tính chất chuyển nhượng, người ký phát, trạng thái chấp nhận, loại tiền được sử dụng.

• Hối phiếu phân loại theo thời hạn thanh toán: bao gồm hối phiếu trả ngay (Sight bill) và hối phiếu có kỳ hạn (Time bill).
• Phân loại căn cứ theo các chứng từ kèm theo hối phiếu: gồm hối phiếu trơn (Clean bill) và hối phiếu kèm chứng từ (Documentary bill).
• Căn cứ theo tính chất chuyển nhượng hối phiếu: gồm có hối phiếu đích danh (Restrictive Bill), hối phiếu theo lệnh (To order bill) và hối phiếu vô danh (Bear bill).
• Căn cứ vào người ký phát hối phiếu: bao gồm hối phiếu thương mại (Commercial bill) và hối phiếu ngân hàng (Banking bill).
• Phân loại hối phiếu theo trạng thái chấp nhận: gồm hối phiếu chưa được ký chấp nhận và hối phiếu đã được ký chấp nhận bởi bên bị ký phát.
• Hối phiếu phân loại căn cứ theo loại tiền được thể hiện trên hối phiếu: gồm có hối phiếu nội tệ và hối phiếu ngoại tệ.

Hối phiếu đích danh có kỳ hạn

Trong hoạt động kinh doanh mua bán, đặc biệt các hoạt động xuất nhập khẩu, hối phiếu được xem là một phương thức thanh toán phổ biến. Do đó, người tham gia kinh doanh cần hiểu rõ hối phiếu là gì cũng như các nội dung liên quan đến hối phiếu nhằm vận dụng đúng mục đích sử dụng. Bài viết được chia sẻ bởi Yuanta Việt Nam.