Phân tích cơ bản chứng khoán – Phương pháp & tiêu chí sử dụng

Phân tích cơ bản chứng khoán là một hoạt động có ý nghĩa thực tiễn cao trong lĩnh vực đầu tư tài chính. Hoạt động có nhiều đòi hỏi nhiều yếu tố mà không phải ai cũng có thể thực hiện.

Phân tích cơ bản chứng khoán là gì?

Fundamental analysis hay phân tích cơ bản chứng khoán là hoạt động đo lường giá trị nội tại của chứng khoán bằng cách kiểm tra các yếu tố kinh tế và tài chính liên quan. 

Phân tích cơ bản chứng khoán là phương pháp đo lường giá trị nội tại của chứng khoán

Các nhà phân tích cơ bản chứng khoán nghiên cứu tất cả yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá trị của chứng khoán. Từ các yếu tố kinh tế vĩ mô như tình trạng của nền kinh tế và điều kiện ngành đến các yếu tố kinh tế vi mô như hiệu quả quản lý của công ty.

Vai trò của hoạt động phân tích cơ bản chứng khoán là gì? 

Phân tích cơ bản chứng khoán đơn giản là một phương pháp xác định giá trị thực hoặc giá trị thị trường ( fair market ) của cổ phiếu. Thông qua quá trình phân tích này, nhà đầu tư sẽ có nhiều cơ sở vững chắc để đưa ra những quyết định giao dịch. Cụ thể như sau:

• Các nhà phân tích xác định một con số mà nhà đầu tư có thể so sánh với giá trị hiện tại của chứng khoán. Từ đó, nhà đầu tư có thể xác định được liệu chứng khoán đó có bị các nhà đầu tư khác định giá thấp hoặc định giá quá cao hay không.
• Nếu giá trị thị trường cao hơn giá trị thực của cổ phiếu thì cổ phiếu được coi là bị định giá thấp và khuyến nghị mua được đưa ra.
• Nếu giá trị thị trường thấp hơn giá trị thực của cổ phiếu thì cổ phiếu được coi là được định giá quá cao. Khi đó khuyến nghị không mua hoặc bán nếu cổ phiếu đang được nắm giữ sẽ được đưa ra.

Phân tích cơ bản chứng khoán cung cấp dự đoán về tương lai của cổ phiếu

Ngoài ra, kết quả của hoạt động phân tích cơ bản chứng khoán còn có một số ý nghĩa đặc biệt như: đánh giá được khả năng lãnh đạo và công tác quản lý của doanh nghiệp, định lượng được các giá trị hợp lý và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp, dự đoán được tình hình giá cổ phiếu trong tương lai.

Phương pháp phân tích cơ bản chứng khoán phù hợp với ai?

Bản chất của phương pháp phân tích cơ bản chứng khoán phải được tiến hành một cách lâu dài, chính xác áp dụng nhiều kỹ thuật khác nhau. Do đó, những người có khả năng thực hiện được hoạt động này chỉ có thể là những nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng như những chuyên gia tài chính gạo cội.

Các nhà đầu tư lớn hay những chuyên gia kinh tế tài chính giàu kinh nghiệm thường sử dụng kết quả của việc phân tích vào quá trình lựa chọn tài nguyên đầu tư. Nhờ đó, họ đảm bảo thu được nguồn lợi khổng lồ với ít rủi ro nhất có thể và nhanh chóng trở thành những tỷ phú đô la mỹ. 

Ngoài ra, họ còn cung cấp những khuyến nghị chuyên môn cho khách hàng nguồn dữ liệu hữu ích cho các nhà đầu tư khác. Một số nhà phân tích cơ bản chứng khoán kiêm nhà đầu tư nổi tiếng nhất thế giới là Warren Buffett, Benjamin Graham, John neff hay George Soros …

Warren Buffett là một trong những nhà phân tích cơ bản chứng khoán thành công nhất mọi thời đại

Phân biệt phương pháp phân tích cơ bản chứng khoán và phương pháp phân tích kỹ thuật

Nhiều người thắc mắc liệu phân tích cơ bản chứng khoán là gì và nó có vượt trội hơn so với phân tích kỹ thuật. Thực tế thì mỗi phương pháp đều có những ưu nhược điểm riêng, cụ thể như sau:

Phương pháp phân tích cơ bản

• Phân tích cơ bản chứng khoán dựa trên thông tin tài chính được báo cáo bởi chính các công ty có cổ phiếu đang được phân tích. 
• Tỷ lệ và số liệu được tạo ra bằng cách sử dụng dữ liệu cho biết một công ty đang hoạt động như thế nào so với các công ty tương tự. 
• Kết quả mang nhiều tính dự đoán và thực tiễn cao. 
• Kết quả phân tích được sử dụng cho các chiến lược đầu tư dài hạn và có quy mô bởi các nhà đầu tư lớn và chuyên nghiệp.

Phương pháp phân tích cơ bản phù hợp cho các chiến lược đầu tư dài hạn

Phương pháp phân tích kỹ thuật

• Là phương pháp phân tích thị trường dựa trên việc xem xét các biểu đồ về giá cổ phiếu các chỉ số và giá cả khối lượng trong quá khứ để đưa ra dự đoán về tương lai của các cổ phiếu.
• Phân tích sử dụng các yếu tố như các đường xu hướng, đường hỗ trợ, đường kháng cự để chứng minh cho các nhà giao dịch xem tương lai của các khoản đầu tư.
• Kết quả phân tích mang tính hiện thực tức thời ngay thời điểm phân tích.
• Kết quả phân tích được sử dụng cho các chiến lược đầu tư ngắn hạn bởi các nhà đầu tư theo xu hướng.

Mỗi phương pháp phân tích đều không hoàn hảo và được áp dụng tùy vào mục đích và đối tượng đầu tư. Tuy nhiên, phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật không hề mâu thuẫn hay bài xích nhau. Ngược lại, chúng phối hợp và hỗ trợ lẫn nhau tạo cơ sở dữ liệu chất lượng cho các nhà đầu tư tiến hành những quyết định tài chính.

Những tiêu chí cơ bản sử dụng khi phân tích chứng khoán

Phân tích cơ bản chứng khoán thường được thực hiện từ góc độ kinh tế vĩ mô đến vi mô nhờ vào những tiêu chí sau:

Dữ liệu công khai và có sẵn được công bố bởi chính các công ty, doanh nghiệp

Hầu hết các công ty nhà nước và công ty tư nhân điều liệt kê các báo cáo tài chính hàng năm và hằng quý về các quan hệ nhà đầu tư trên trang web của họ. Chúng nêu bật lên những quyết định tài chính đã và đang được đưa ra cũng như kết quả đạt được trong suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp. 

Phân tích cơ bản sử dụng các chỉ số như doanh thu, thu nhập, tỷ số tăng trưởng trong tương lai, lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, tỷ suất lợi nhuận và các dữ liệu khác của công ty để xác định giá trị cơ bản và tiềm năng tăng trưởng trong tương lai của công ty.

Dữ liệu công khai và có sẵn bởi các công ty là cơ sở dữ liệu chính cho phân tích cơ bản chứng khoán

Giá trị nội tại

Intrinsic value hay giá trị nội tại chính là giá trị thực của một loại tài sản, cụ thể ở đây là cổ phiếu. Giá trị này có sự chênh lệch với định giá thị trường và định giá giao dịch của cổ phiếu. Giá trị nội tại không phụ thuộc vào các yếu tố khách quan.

Giá trị nội tại là giá trị của một khoản đầu tư dựa trên tình hình tài chính của công ty phát hành cũng như điều kiện kinh tế và thị trường hiện tại.

Báo cáo của cơ quan nhà nước

Báo cáo của các cơ quan nhà nước nhà ta gồm các báo cáo về tình hình các ngành công nghiệp và dịch vụ của ngành kinh tế thị trường. Các báo cáo thường được thể hiện dưới dạng bảng tính, biểu đồ hoặc đồ thị.

Các nhà đầu tư thường rất coi trọng những phân tích này vì nó liên quan trực tiếp đến mong muốn của họ là mua cổ phiếu ở mức giao dịch thấp hơn so với giá trị nội tại.

Phương pháp phân tích cơ bản chứng khoán

Các nhà phân tích thường tiến hành nghiên cứu bằng việc áp dụng hai nguyên tắc phân tích cơ bản định lượng và phân tích cơ bản định tính. Cụ thể như sau:

Phân tích cơ bản định lượng

• Nguồn dữ liệu cơ bản định lượng được hiển thị bằng những con số cứng, là số liệu, tỉ lệ hoặc công thức. 
• Nguồn dữ liệu định lượng lớn nhất là báo cáo tài chính, báo cáo chuyển lưu tiền tệ và thường là các chỉ số như doanh thu, lợi nhuận, tài sản.
• Nguồn dữ liệu định lượng có thể đo lường được và hơn thế nữa là được đo lường chính xác.

Phân tích cơ bản định tính

• Nguồn dữ liệu nguyên tắc cơ bản định tính ít tính hữu hình hơn. 
• Nguồn dữ liệu nguyên tắc cơ bản định tính có thể là: chất lượng quản lý điều hành và quản trị doanh nghiệp, lợi thế cạnh tranh, nhận diện thương hiệu, bằng sáng chế, công nghệ độc quyền, mô hình kinh doanh, cách thức hoạt động, thị phần, chu kỳ kinh doanh, tình hình tăng trưởng.

Phân tích cơ bản bao gồm hai nguyên tắc định tính và định lượng

Ưu điểm và nhược điểm của hoạt động phân tích cơ bản chứng khoán

Tương tự như bất kỳ phương pháp khác, phân tích cơ bản chứng khoán cũng có những ưu điểm và nhược điểm riêng như sau:

Ưu điểm

• Cung cấp cơ sở cho các nhà đầu tư đưa ra những quyết định kinh doanh trong dài hạn và có quy mô lớn.
• Giúp công ty đánh giá được chính tình hình hoạt động và điều hành của mình.
• Giúp các nhà đầu tư nhìn rõ tiềm năng và hiệu quả tài chính của một công ty.

Nhược điểm

• Quá trình thực hiện đòi hỏi nhiều thời gian và công sức bởi một khối lượng dữ liệu cần xử lý là rất lớn.
• Tính chính xác phụ thuộc rất nhiều vào độ tin cậy của thông tin công ty cung cấp.
• Kết quả không hoàn toàn chính xác do sự biến động liên tục của thị trường tài chính chứng khoán.

Phân tích cơ bản chứng khoán không tránh khỏi những rủi ro thị trường

Vận dụng phân tích cơ bản chứng khoán vào hoạt động đầu tư

Để tận dụng tối đa lợi ích có được từ hoạt động phân tích cơ bản chứng khoán. Bạn nên lưu ý những vấn đề sau:

• Cần phối hợp với khả năng quan sát và nắm bắt tình trạng thị trường.
• Thường xuyên đặt ra giả định về tính chính xác của các báo cáo tài chính có sẵn công khai.
• Bám sát số liệu phân tích cơ bản chứng khoán theo thứ tự: tình trạng chung của nền kinh tế, sức mạnh của ngành công nghiệp cụ thể và cuối cùng là hiệu quả tài chính của chính công ty phát hành cổ phiếu đang được nghiên cứu. 

Trên đây là một số thông tin về khái niệm phân tích cơ bản chứng khoán cũng như những phương pháp phân tích và cách áp dụng vào hoạt động đầu tư. Ngoài ra, thị trường chứng khoán còn bao gồm rất nhiều phạm trù và lưu ý riêng mà bạn cần tìm hiểu để đảm bảo hoạt động đầu tư được an toàn và hiệu quả. Bài viết được chia sẻ bởi Yuanta Việt Nam.