Thế nào là cổ phiếu niêm yết? Ưu điểm của cổ phiếu niêm yết ra sao?

Cổ phiếu niêm yết là một tài sản chứng khoán khá phổ biến đối với các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Cổ phiếu niêm yết là cổ phiếu của các doanh nghiệp được niêm yết trên sàn giao dịch. Để đầu tư thu được lợi nhuận cao, các nhà đầu tư cần nắm rõ các khái niệm cũng như tính chất của loại cổ phiếu này. Hãy cùng Yuanta tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé! 

Cổ phiếu niêm yết là gì?

Theo quy định tại Khoản 24 Điều 4 Luật chứng khoán ngày 26 tháng 11 năm 2019 số 54/2019/QH14 về khái niệm niêm yết chứng khoán như sau:

“24. Niêm yết chứng khoán là việc đưa chứng khoán có đủ điều kiện niêm yết vào giao dịch trên hệ thống giao dịch cho chứng khoán niêm yết.”

Có thể hiểu niêm yết chứng khoán là khái niệm chung để nói đến việc niêm yết cổ phiếu, đây là một quá trình để xác định các loại chứng khoán đáp ứng đủ các tiêu chuẩn và được phép giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK). Cụ thể, nếu công ty phát hành đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về định tính cũng như định lượng mà SGDCK đề ra thì SGDCK sẽ chấp thuận cho công ty phát hành chứng khoán niêm yết hay cổ phiếu niêm yết và giao dịch trên SGDCK.

Niêm yết chứng khoán thường bao gồm các việc yết giá chứng khoán cũng như tên tổ chức phát hành. Hoạt động niêm yết chứng khoán này đòi hỏi doanh nghiệp phải đảm bảo được sự tin cậy trên thị trường đối với các nhà đầu tư. Vì vậy, các công ty niêm yết cần phải đáp ứng được đầy đủ các điều kiện niêm yết do SGDCK ban hành. 

Thông thường, có hai quy định chính về quy định niêm yết là yêu cầu về tính khả mại của các loại chứng khoán và việc công bố thông tin của công ty. Các thông tin và cơ hội nắm bắt thông tin do công ty phát hành công bố đến công chúng và các nhà đầu tư là ngang nhau, bình đẳng. Từ đó, đảm bảo sự công bằng trong việc tiếp nhận thông tin, kể cả những thông tin mang tính tức thời hay thông tin mang tính chất định kỳ có tác động đến khối lượng và giá cả chứng khoán giao dịch.

Mục tiêu của việc niêm yết cổ phiếu thành Cổ phiếu niêm yết.

Mục tiêu của việc niêm yết cổ phiếu

• Để thiết lập quan hệ hợp đồng giữa tổ chức phát hành có chứng khoán niêm yết và Sở giao dịch chứng khoán. Từ đó quy định nghĩa vụ và trách nhiệm của tổ chức phát hành  đối với việc công bố các thông tin, công khai, đảm bảo tính trung thực và công bằng.
• Với mục tiêu nhằm hỗ trợ thị trường hoạt động một cách ổn định, bằng cách lựa chọn các chứng khoán có chất lượng cao để giao dịch nhằm xây dựng lòng tin của công chúng đối với thị trường chứng khoán.
• Nhằm cung cấp cho các nhà đầu tư những thông tin, tin tức về tình hình cũng như kết quả hoạt động về các tổ chức phát hành cổ phiếu đó.
• Thông qua việc niêm yết cổ phiếu công khai, giá chứng khoán được hình thành dựa trên sự biến động hiệu quả giữa cung và cầu trên thị trường chứng khoán. Từ đó, giúp giá chứng khoán được xác định một cách công bằng trên thị trường đấu giá.

Phân loại các hình thức niêm yết Cổ phiếu niêm yết

Phân loại các hình thức niêm yết Cổ phiếu

Niêm yết lần đầu (hay Initial Listing)

Niêm yết lần đầu là hoạt động khi tổ chức phát hành đó đáp ứng được các tiêu chuẩn về niêm yết. Sở giao dịch chứng khoán cho phép chứng khoán của tổ chức phát hành được đăng ký niêm yết giao dịch chứng khoán lần đầu tiên sau khi phát hành ra công chúng hay còn được gọi là IPO.

Niêm yết bổ sung

Niêm yết bổ sung (hay Additional Listing) Niêm yết bổ sung là quá trình SGDCK chấp thuận cho một công ty niêm yết được quyền niêm yết các loại cổ phiếu mới phát hành nhằm mục đích tăng vốn hay nhằm các mục đích khác như chi trả cổ tức, sáp nhập, thực hiện các trái phiếu chuyển đổi thành cổ phiếu hay thực hiện các trái quyền…

Thay đổi niêm yết

Thay đổi niêm yết (hay Change Listing): Thay đổi niêm yết xảy ra khi công ty niêm yết đổi tên chứng khoán trong giao dịch, mệnh giá, khối lượng hay tổng giá trị chứng khoán được niêm yết của mình.

Niêm yết lại

Niêm yết lại (hay Relisting) Là hoạt động cho phép một công ty phát hành có quyền tiếp tục niêm yết các chứng khoán mà trước đây đã bị hủy bỏ niêm yết vì các lý do không đáp ứng được các tiêu chuẩn để duy trì niêm yết.

Niêm yết cửa sau

Niêm yết cửa sau (hay Back door Listing) Là trường hợp một tổ chức niêm yết chính thức liên kết, sáp nhập. Hoặc cũng có thể là trường hợp một doanh nghiệp đã được niêm yết tham gia vào hiệp hội cùng với một tổ chức hay nhóm khác không niêm yết và được kết quả là tổ chức không niêm yết đó có được quyền kiểm soát từ tổ chức niêm yết.

Niêm yết toàn phần

Niêm yết toàn phần (hay Dual Listing) Niêm yết toàn phần là việc một công ty sau khi đã phát hành cổ phiếu ra công chúng thực hiện niêm yết tất cả các cổ phiếu trên một SGDCK trong nước hay tại nước ngoài.

Niêm yết từng phần

Niêm yết từng phần (hay Partial listing) là việc công ty chỉ niêm yết một phần trong tổng số lượng chứng khoán đã phát hành ra công chúng của lần phát hành đó, phần chứng khoán còn lại chưa hoặc không được niêm yết. Việc niêm yết từng phần thường được diễn ra ở các doanh nghiệp lớn và do Chính phủ kiểm soát. Ở những doanh nghiệp niêm yết từng phần, phần cổ phiếu được nắm giữ bởi tổ chức đại diện cho Chính phủ hoặc Chính phủ trực tiếp nắm giữ thường không được niêm yết đồng thời phần chứng khoán được niêm yết còn lại sẽ được phát hành ra thị trường và nắm giữ bởi các nhà đầu tư cá nhân.

Cách tính khối lượng Cổ phiếu niêm yết

Cách tính khối lượng Cổ phiếu niêm yết

Trên thực tế, các doanh nghiệp khi phát hành cổ phiếu niêm yết cần có sự tính toán phù hợp và chính xác đúng theo quy định chứ không phải doanh nghiệp muốn niêm yết bao nhiêu cổ phiếu cũng được. Việc một doanh nghiệp phát hành quá nhiều cổ phiếu có thể làm mất đi giá trị của công ty hay giá trị của cổ phiếu giao dịch. Ngược lại, nếu công ty niêm yết quá ít thì giá của cổ phiếu sẽ cao, hoặc đôi khi vượt quá xa giá trị thực tế của doanh nghiệp từ đó ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư không xem trọng cổ phiếu đó.

Để có thể xác định số lượng cổ phiếu đang được niêm yết của một công ty rất đơn giản. Bằng cách lấy tổng số vốn đăng ký của doanh nghiệp chia cho mức giá cổ phiếu doanh nghiệp đó đăng ký phát hành, bạn sẽ có được số lượng cổ phiếu niêm yết của một công ty tại thời điểm đó.

Một doanh nghiệp cần phải tăng nguồn vốn đăng ký của mình nếu muốn phát hành thêm cổ phiếu trên thị trường và đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán. Trong đó, số vốn tăng này cần phải được báo cáo và kiểm toán rõ ràng trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Số lượng cổ phiếu này sẽ được tăng lên theo từng thời kỳ của doanh nghiệp.

So sánh Cổ phiếu niêm yết và Cổ phiếu chưa chưa niêm yết

So sánh hai loại cổ phiếu

Giữa cổ phiếu niêm yết và cổ phiếu chưa niêm yết thường có những điểm khác biết rõ rệt như sau:

Mối quan hệ giữa Cổ phiếu niêm yết và Cổ phiếu lưu hành

Mối quan hệ giữa Cổ phiếu niêm yết và Cổ phiếu lưu hành

Dựa vào khối lượng cổ phiếu đang lưu hành và khối lượng cổ phiếu niêm yết mà các nhà đầu tư có thể thấy được tiềm lực tài chính của một doanh nghiệp. Những số liệu về cổ phiếu niêm yết và cổ phiếu lưu hành được đánh giá và xem xét, từ đó các nhà đầu tư có thể nắm được xu hướng tâm lý của các nhà đầu tư đối với mã cổ phiếu của 1 doanh nghiệp bất kỳ.

Ví dụ về mã VNM của công ty Cổ phần Sữa Việt Nam, hiện đang có số lượng cổ phiếu đang lưu hành và niêm yết như sau

Khối lượng Cổ phiếu niêm yết lớn hơn số lượng Cổ phiếu lưu hành 

Trong trường hợp khối lượng cổ phiếu niêm yết lớn hơn khối lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường thì có rất nhiều trường hợp có thể xảy ra như: cổ phiếu không được nhiều nhà đầu tư đón nhận, khối lượng cổ phiếu của doanh nghiệp còn nhiều và nhu cầu đầu tư vào cổ phiếu đó vẫn rất lớn…. Một số trường hợp lượng cổ phiếu này có chênh lệch rất lớn so với khối lượng cổ phiếu đang lưu hành thì có khả năng công ty sẽ tiến hành mua lại cổ phiếu niêm yết đã được phát hành đó để làm cổ phiếu quỹ. Từ đó, làm đẹp hơn các chỉ số tài chính cổ phiếu của công ty và làm tăng giá trị cổ phiếu của mình trên thị trường.

Khối lượng Cổ phiếu niêm yết nhỏ hơn khối lượng Cổ phiếu lưu hành 

Đối với trường hợp khối lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường lớn hơn khối lượng cổ phiếu niêm yết thì rất có khả năng là doanh nghiệp đó đang trong quá trình phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn, nhưng hiện tại chưa hoàn tất xong thủ tục niêm yết cổ phiếu.

Để có được thông tin cổ phiếu một cách chính xác nhất, các nhà đầu tư nên tham khảo các báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Thông qua đó, nhà đầu tư có thể thu thập được những dữ liệu về khối lượng cổ phiếu niêm yết, cổ phiếu lưu hành hay cổ phiếu quỹ của công ty đó.

Việc một doanh nghiệp tăng khối lượng cổ phiếu niêm yết đồng nghĩa với việc nhu cầu vốn của doanh nghiệp đó đang tăng. Cũng có thể nói, công ty đó đang trên đà làm ăn phát triển tốt thì mới có thể đạt được các điều kiện để niêm yết cổ phiếu theo quy định của Sở giao dịch chứng khoán.

Mặt khác, đối với các doanh nghiệp mua lại cổ phiếu của công ty mình để làm cổ phiếu quỹ thì số cổ phiếu quỹ đó sẽ không được tính vào số lượng cổ phiếu niêm yết. Tuy nhiên, cổ phiếu quỹ có thể được bán ra thị trường và niêm yết trở lại theo như kế hoạch của công ty phát hành.  

Ưu điểm của các Cổ phiếu niêm yết là gì?

Ưu điểm của các Cổ phiếu niêm yết là gì?

Vậy cổ phiếu niêm yết có những ưu điểm gì hơn so với cổ phiếu chưa niêm yết mà các nhà đầu tư lại ưa chuộng đầu tư và giao dịch các cổ phiếu này như vậy? Một số nhà chuyên môn cho rằng cổ phiếu này chiếm lợi thế nhờ hội tụ các yếu tố sau đây:

Có tính thanh khoản cao hơn

Đối với những loại cổ phiếu đã niêm yết thường dễ dàng giao dịch hay nói cách khác là dễ mua đi bán lại hơn trên thị trường chứng khoán. Vì vậy, các nhà đầu tư thường không phải lo lắng về việc khó thu hồi vốn như các kênh đầu tư khác (bất động sản, vàng,…). Cũng chính vì lý do này mà cổ phiếu niêm yết cũng được xem là có tính thanh khoản cao hơn so với cổ phiếu chưa niêm yết.

Có tiềm năng tăng trưởng tốt hơn

Tuy không phải bất kỳ mã cổ phiếu của doanh nghiệp nào cũng tăng trưởng tốt được sau khi niêm yết trên thị trường chứng khoán. Nhưng khi xét về dài hạn, hầu như những công ty có nền tảng giá trị và phát triển tốt (cả về mặt giá trị vô hình và giá trị hữu hình), đều có xu hướng giá cổ phiếu tăng hơn so với mức giá tại thời điểm trước khi niêm yết.

Thứ ba, mức độ uy tín và an toàn được nâng cao 

Để có thể được niêm yết trên sàn các công ty phải đạt được đủ các điều kiện quy định chặt chẽ do Sở giao dịch chứng khoán ban hành về hiệu quả kinh doanh sản xuất, về mặt tài chính, cơ cấu tổ chức,… Vì vậy việc đầu tư vào các cổ phiếu của những doanh nghiệp đã được niêm yết sẽ giúp các nhà đầu tư phần nào hạn chế các rủi ro và gia tăng cơ hội kiếm lợi nhuận. Do các công ty đã niêm yết này thường là những doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh khá ổn và đang trên đà phát triển.

Cách lựa chọn đầu tư Cổ phiếu niêm yết đem lại lợi nhuận cao

Lựa chọn đầu tư Cổ phiếu niêm yết tốt hiện nay

Việc đầu tư vào các cổ phiếu niêm yết trên thị trường chứng khoán là một cơ hội hấp dẫn để kiếm lợi nhuận đối với các nhà đầu tư. Tuy nhiên, không phải tất cả các mã cổ phiếu này đều tốt, có tiềm năng tăng trưởng và tạo được lợi nhuận cho nhà đầu tư. Điều này cũng là nguyên nhân lý giải cho việc tại sao đầu tư chứng khoán lại đòi hỏi người tham gia phải có kiến thức và kỹ năng phân tích thị trường. Đối với những nhà đầu tư không chuyên nghiệp, một lời khuyên cho bạn đó là nên trau dồi thêm kiến thức và kinh nghiệm hoặc bạn có thể thực hiện ủy thác đầu tư nơi các chuyên gia để hạn chế rủi ro.

Theo các chuyên gia, để có thể thành công trên thị trường chứng khoán nhà đầu tư cần nắm rõ được các bước phân tích, nghiên cứu và lựa chọn được mã cổ phiếu tốt để có thể thu được lợi nhuận tối đa. Trước khi ra một quyết định đầu tư vào mã chứng khoán nào, nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ các giá trị công ty ví dụ như đội ngũ nhân sự, cơ sở vật chất, hiệu quả kinh doanh, báo cáo tài chính, khả năng cạnh tranh trên thị trường trường. Đầu tư vào giá trị doanh nghiệp vốn được xem là triết lý đầu tư của các bậc thầy đầu tư như Warren Buffett, Irving Kahn và đã được vận dụng sáng tạo vào môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Qua bài viết trên Yuanta Việt Nam hi vọng bạn đã có được những thông tin kiến thức bổ ích về cổ phiếu niêm yết  Từ đó giúp cho nhà đầu tư có được những định hướng và kế hoạch đầu tư đúng đắn. Chúc bạn đầu tư thành công!