03/04/2019 - 10:24

Thế nào là thị trường Upcom? Những đặc điểm của thị trường Upcom

Nói đến sàn giao dịch chứng khoán không thể không nhắc đến sàn Upcom. Đây được xem là nơi tập trung một khối lượng chứng khoán khổng lồ trên thị trường. Vậy thế nào là thị trường Upcom? Những đặc điểm của thị trường Upcom là gì? Mời các bạn cùng Yuanta Việt Nam theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu nhé!

Thế nào là thị trường Upcom? Những đặc điểm của thị trường này

Thế nào là thị trường Upcom

Theo Khoản 4 Điều 2 455/QĐ-SGDHN “Thị trường UPCOM: là thị trường giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng chưa niêm yết, cổ phần của doanh nghiệp nhà nước thực hiện cổ phần hóa dưới hình thức chào bán chứng khoán ra công chúng”

Có thể hiểu, Upcom (từ viết tắt của Unlisted Public Company Market) là thị trường giao dịch các loại chứng khoán giữa các công ty đại chúng chưa được niêm yết. Hệ thống giao dịch Upcom được xem là sàn “trung chuyển”, thuộc trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Thị trường này được thiết lập nhằm khuyến khích các công ty chưa niêm yết tham gia vào thị trường chứng khoán.

Những công ty đại chúng chưa niêm yết tại Sở Giao dịch chứng khoán và có chứng khoán được đăng ký lưu ký ở trung tâm lưu ký (VSD) thì mới được tham gia vào hệ thống giao dịch này.

Dù được thành lập chưa lâu, Thị trường này ra đời ngày 01/01/2009 với khoản 10 doanh nghiệp tham gia. Tuy nhiên, sau nhiều năm hoạt động sôi nổi và trở nên phổ biến hơn, hiện nay đã có hàng trăm công ty từ lớn đến bé. Với sự công khai, minh bạch trong chính sách và quy định cùng với giao dịch đơn giản, hệ thống giao dịch này đã và đang được yêu thích hơn bao giờ hết.

Những đặc điểm của Thị trường giao dịch Upcom

Hệ thống giao dịch Upcom tồn tại một số ưu và nhược điểm mà nhà đầu tư cần lưu ý như sau:

Những đặc điểm của thị trường Upcom

Ưu điểm

Một số ưu điểm nổi bật của thị trường Upcom là:

Thị trường Upcom hoạt động minh bạch, công khai, cam kết mang lại sự uy tín và an toàn cho các khách hàng. Thị trường này, dưới sự giám sát và quản lý trực tiếp từ trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội, thường được đánh giá tốt hơn so với sàn OTC,.
Thông qua cổng thông tin của sàn HNX nhiều nhà đầu tư có thể tiếp cận đến rất nhiều doanh nghiệp tốt. Nhờ liên kết chặt chẽ giữa hệ thống giao dịch Upcom và HNX mà quá trình giao dịch tập trung được diễn ra dễ dàng và nhanh chóng, đem đến sự an toàn cho cả người bán lẫn người mua.
Các công ty thường dựa vào thị trường Upcom để đo lường mức độ tăng trưởng của các cổ phiếu phát hành. Bên cạnh đó, đây cũng được xem như đòn bẩy để sau này việc thực hiện niêm yết trên sàn HOSE và HNX trở nên dễ dàng hơn. Thị trường giao dịch này cũng là nơi để các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận đến nhiều nhà đầu tư hơn.

Nhược điểm

So với những sàn khác thì thị trường Upcom có tính rủi ro của chứng khoán cao hơn. Cũng chính vì lý do này mà mức giá giao dịch tại hệ thống giao dịch này khá thấp. Vì vậy, để kiếm được lợi nhuận bạn cần tìm hiểu và nghiên cứu kỹ càng hơn.
Một số mã chứng khoán có tính thanh khoản thấp và không còn giao dịch.
Thị trường Upcom thường thích hợp để đầu cơ hơn đầu tư. Bởi biên độ giao động của sàn là ± 15%. Trong khi các sàn HOSE và sàn HNX có mức giao động thấp hơn lần lượt là ± 7.5% và ± 10.
Tiêu chuẩn của thị trường giao dịch này là thấp hơn nếu so sánh với hai sàn lớn là HOSE và HNX

3 Nhóm cổ phiếu trên Thị trường Upcom

Các loại cổ phiếu trên thị trường Upcom thường được các nhà đầu tư chia thành ba nhóm chính như sau:

UpCom Large: Tập hợp những mã cổ phiếu từ những công ty phát hành có vốn chủ sở hữu từ 1.000 tỷ đồng trở lên.
Upcom Medium: Nhóm này gồm những cổ phiếu từ những công ty phát hành có vốn chủ sở hữu từ khoảng 300 tỷ đồng đến dưới 1.000 tỷ đồng.
Upcom Small: Là tập hợp nhóm cổ phiếu của công ty có vốn chủ sở hữu từ 300 tỷ đồng trở xuống.

(cách chia này chỉ mang tính chất tham khảo)

Có thể thấy, thị trường Upcom thường tồn tại 3 nhóm cổ phiếu và được chia ra dựa theo quy mô của các doanh nghiệp phát hành. Những công ty phát hành càng lớn, cổ phiếu của họ sẽ càng có giá trị và thường có xu hướng duy trì tăng trưởng trong tương lai, ít biến động. Các công ty thuộc nhóm nhỏ hơn mặc dù có giá trị cổ phiếu thấp, nhưng thu nhập của cổ đông sẽ có sự đột phá nhanh chóng dựa trên tình hình hoạt động và phát triển của công ty. Tùy thuộc vào khẩu vị và sở thích khi đầu tư mà nhà đầu tư lựa chọn cho mình những mã cổ phiếu sao cho phù hợp.

Điều kiện để các Công ty được đăng ký giao dịch trên Thị trường giao dịch Upcom

Những công ty muốn niêm yết cổ phiếu trên Thị trường giao dịch Upcom tính từ thời điểm chào bán phải có vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng với giá trị đúng trên sổ kế toán.
Công ty đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch này phải hoạt động có lợi nhuận, không có lỗ lũy kế được tính tới thời điểm đăng ký chào bán cổ phiếu 5 năm trước khi chào bán ra đại chúng.
Hoạt động niêm yết và chào bán cổ phiếu với các phương án, cách dùng vốn thu được của công ty phải được thông qua bởi Đại hội đồng cổ đông.

Những đặc điểm giao dịch trên Thị trường giao dịch Upcom

Để có thể trở thành một nhà đầu tư thành công trên thị trường giao dịch Upcom, bạn cần quan tâm đến một số vấn đề quan trọng sau đây:

Những đặc điểm giao dịch trên Hệ thống giao dịch Upcom

Thời gian giao dịch

Thị trường Upcom được quy định cụ thể thời gian giao dịch trong ngày như sau:

Buổi sáng giao dịch trong khoản từ 9h đến 11h30
Buổi chiều giao dịch trong khoản từ 13h30 đến 15h

Đối với phương thức khớp lệnh liên tục, thị trường Upcom chỉ diễn ra một phiên vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều. Đối với phương thức giao dịch thỏa thuận, thì chỉ cần đảm bảo thực hiện giao dịch khi sàn giao dịch đang hoạt động và không có quy định về số lần đặt lệnh hay thời gian.

Thị trường giao dịch này sẽ không được mở cửa đối với những ngày lễ, vào thứ bảy hay chủ nhật hằng tuần thực hiện nghỉ theo quy định của Luật lao động nước ta.

Ngoài ra, theo Quyết định 455/QĐ-SGDHN thời gian giao dịch trên thị trường Upcom được quy định như sau:

“1. SGDCK tổ chức giao dịch từ thứ Hai đến thứ Sáu hàng tuần, trừ các ngày nghỉ theo quy định trong Bộ Luật lao động.

Thời gian giao dịch cụ thể do Tổng Giám đốc SGDCK quy định sau khi được UBCKNN chấp thuận.
SGDCK quyết định thay đổi thời gian giao dịch trong trường hợp cần thiết sau khi được UBCKNN chấp thuận”

Phương thức giao dịch

Theo Điều 12 Quyết định 455/QĐ-SGDHN quy định phương thức giao dịch chứng khoán trên thị trường Upcom như sau:

“1. SGDCK tổ chức giao dịch đối với chứng khoán đăng ký giao dịch thông qua hệ thống giao dịch UPCOM theo 2 phương thức sau:

a) Phương thức khớp lệnh liên tục là phương thức giao dịch được thực hiện trên cơ sở so khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán ngay khi lệnh được nhập vào hệ thống giao dịch UPCOM.
b) Phương thức thỏa thuận là phương thức giao dịch trong đó các điều kiện giao dịch được các bên tham gia thỏa thuận với nhau và xác nhận thông qua hệ thống giao dịch UPCOM.
Đối với hình thức giao dịch khớp lệnh liên tục, thành viên phải nhập lệnh ngay vào hệ thống giao dịch UPCOM theo thứ tự ưu tiên về thời gian.
Đối với hình thức giao dịch thỏa thuận, thành viên có trách nhiệm chuyển ngay kết quả giao dịch đã được thỏa thuận vào hệ thống giao dịch UPCOM trong thời gian giao dịch của SGDCK theo thứ tự ưu tiên về thời gian.
Trong ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu mới đăng ký giao dịch hoặc ngày đầu tiên giao dịch trở lại của cổ phiếu không có giao dịch trên hai lăm (25) phiên liên tiếp, SGDCK chỉ nhận lệnh giao dịch theo phương thức khớp lệnh liên tục; SGDCK không thực hiện nhận lệnh giao dịch theo phương thức giao dịch thỏa thuận cho đến khi có giá tham chiếu được xác lập từ kết quả của phương thức khớp lệnh liên tục.
Trong trường hợp cần thiết, SGDCK quyết định thay đổi hoặc bổ sung phương thức giao dịch đối với từng loại chứng khoán sau khi được UBCKNN chấp thuận”

Nguyên tắc khớp lệnh

Theo quy định tại Điều 22 Quyết định 455/QĐ-SGDHN nguyên tắc khớp lệnh tại sàn Upcom là:

“1. Hệ thống giao dịch UPCOM thực hiện so khớp các lệnh giao dịch khớp lệnh liên tục theo nguyên tắc thứ tự ưu tiên về giá và thời gian, cụ thể như sau:

a) Ưu tiên về giá:

– Lệnh mua có mức giá cao hơn được ưu tiên thực hiện trước;

– Lệnh bán có mức giá thấp hơn được ưu tiên thực hiện trước.

b) Ưu tiên về thời gian:

Trường hợp các lệnh mua hoặc lệnh bán có cùng mức giá thì lệnh nhập vào hệ thống giao dịch UPCOM trước sẽ được ưu tiên thực hiện trước.

Giá thực hiện theo phương thức khớp lệnh liên tục là giá của lệnh đối ứng đang chờ trên sổ lệnh.”

Có thể hiểu, tại sàn giao dịch Upcom thực hiện khớp lệnh theo hai nguyên tắc cụ thể là:

Ưu tiên về giá: Nếu bạn trong vị thế bán, giá bán thấp hơn sẽ được xếp trước. Ngược lại nếu bạn trong vị thế mua, giá mua cao hơn sẽ được xếp trước.
Ưu tiên về thời gian: Nếu có cùng mức giá, người đặt lệnh trước sẽ thì được ưu tiên thực hiện giao dịch trước.

Việc đặt giá mua hay bán, sẽ thay đổi và giao động tăng giảm trong biên độ cộng trừ 15% so với giá tham chiếu trên thị trường. Bạn có thể đặt lệnh ở bất kỳ mức giá nào trong biên độ giao động tùy theo đánh giá khả năng sinh lời của lần đặt lệnh này.

Đơn vị giao dịch

Theo quy định tại Điều 14 Quyết định 455/QĐ-SGDHN đơn vị giao dịch được quy định như sau:

“Điều 14. Đơn vị giao dịch

Đơn vị giao dịch khớp lệnh liên tục là 100 chứng khoán.
Không quy định đơn vị giao dịch đối với giao dịch thỏa thuận.
Giao dịch lô lẻ có khối lượng từ 1 đến 99 chứng khoán có thể được thực hiện theo phương thức giao dịch khớp lệnh liên tục hoặc thỏa thuận trên hệ thống giao dịch UPCOM của SGDCK hoặc các hình thức khác theo quy định của pháp luật.

Trong ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu mới đăng ký giao dịch hoặc ngày đầu tiên giao dịch trở lại của cổ phiếu không có giao dịch trên hai lăm (25) phiên liên tiếp, SGDCK không nhận lệnh giao dịch lô lẻ cho đến khi có giá tham chiếu được xác lập từ kết quả của phương thức khớp lệnh liên tục.

SGDCK quyết định thay đổi đơn vị giao dịch khi cần thiết sau khi được UBCKNN chấp thuận.”

Có thể hiểu Thị trường Upcom chia cổ phiếu ra thành những lô khác nhau:

Lô chẵn: là những giao dịch với khối lượng là 100 cổ phiếu/ trái phiếu và bội số của 100.
Lô lẻ: Là những Giao dịch có khối lượng từ 1 đến 99 cổ phiếu/trái phiếu. Trừ những loại cổ phiếu hay trái phiếu được xem là hiếm trên thị trường, thông thường sẽ ít có nhà đầu tư mua lẻ cổ phiếu. Giao dịch lô lẻ có tính thanh khoản thấp, chỉ khớp lệnh khi bạn bán lô lẻ và có người mua lô lẻ đó. Không có trường hợp lô lẻ khớp với lô chẵn.

Thông thường, bước giá quy định tại sàn Upcom là 100 đồng. Mức giá tham chiếu được dùng ở đây chính là mức giá được tính tại phiên giao dịch gần nhất trước đó, theo phương pháp bình quân gia quyền của giá khớp lệnh liên tục.

Ví dụ: Bạn có thể đặt lệnh ở các mức giá như 15.500, 15.600 chứ không thể đặt là 15.550 (nghĩa là bước giá 50 đồng).

Có rất ít trường hợp lô lẻ được giao dịch trên thị trường. Nếu khối lượng giao dịch cổ phiếu hôm đó là 960.087 thì các nhà đầu tư phải tự hiểu rằng có 87 lệnh được khớp ở lô lẻ.

Biên độ giao động

Theo quy định tại Điều 16 Quyết định 455/QĐ-SGDHN sàn Thị trường Upcom có biên độ giao động giá được nêu như sau:

“Điều 16. Biên độ dao động giá

SGDCK quy định biên độ dao động giá đối với cổ phiếu đăng ký giao dịch trong ngày giao dịch sau khi được UBCKNN chấp thuận.
SGDCK quyết định thay đổi biên độ dao động giá trong trường hợp cần thiết sau khi được UBCKNN chấp thuận.
Biên độ dao động giá đối với cổ phiếu mới đăng ký giao dịch trong ngày giao dịch đầu tiên hoặc cổ phiếu không có giao dịch trên hai lăm (25) phiên giao dịch liên tiếp là ±40% so với giá tham chiếu.
Biên độ dao động giá đối với trường hợp trả cổ tức/thưởng bằng cổ phiếu quỹ cho cổ đông hiện hữu trong ngày không hưởng quyền hoặc trả cổ tức bằng tiền với giá trị số tiền lớn hơn hoặc bằng giá bình quân gia quyền của cổ phiếu trong ngày giao dịch liền trước ngày không hưởng quyền là ±40% so với giá tham chiếu.”

Có thể hiểu đơn giản biên độ giao động giá ở sàn Upcom:

Đối với cổ phiếu: ± 15%
Đối với những loại cổ phiếu mới đăng ký giao dịch trong ngày giao dịch đầu tiên hay cổ phiếu đã không có giao dịch trên 25 phiên giao dịch liên tiếp. Trong ngày đầu tiên cổ phiếu đó giao dịch trở lại, thì biên độ dao động giá được áp dụng là ± 40% so với giá tham chiếu

Chỉ số Upcom Premium là gì?

Để nâng cao chất lượng cổ phiếu giao dịch sàn Upcom, thì Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội, tạo ra rổ chỉ số Chỉ số Upcom Premium với những yêu cầu nghiêm ngặt và đánh giá cao hơn hẳn so với mặt bằng cổ phiếu trên thị trường giao dịch này.

Các cổ phiếu được lựa chọn vào rổ chỉ số UPCoM Premium phải đáp ứng các tiêu chí về tình hình tài chính và ý thức tuân thủ quy định pháp luật về công bố thông tin trên TTCK. Cụ thể:

Thứ nhất, về tiêu chuẩn định lượng:

Vốn điều lệ từ 120 tỷ đồng trở lên
Hoạt động kinh doanh năm liền trước có lãi, không có lỗ lũy kế;
Vốn điều lệ từ 30 tỷ đồng trở lên + ROE năm trước > 5%, không có lỗ lũy kế.

Thứ hai, về tiêu chuẩn định tính:

Phải công bố thông tin báo cáo tài chính năm đã được kiểm toán, báo cáo tài chính bán niên đã được soát xét (nếu có) của năm tài chính gần nhất đúng thời hạn quy định.

Có nên giao dịch chứng khoán trên Thị trường Upcom hay không?

Mặc dù hiện nay sàn Upcom đã trở nên rất phổ biến đối với những nhà đầu tư nhưng nhiều người mới vẫn còn phân vân không biết có nên đầu tư vào đây không. Trên thực tế, sàn Upcom là một nơi giúp nhà đầu tư có thể kiếm lời rất tốt.

Một số cổ phiếu có giá trị cao hiện đang được giao dịch trên sàn như Cổ phiếu VGI, Công ty hàng tiêu dùng Masan, Tổng công ty máy Nông Nghiệp – Mã VEA, Công ty Lọc Hóa Dầu Bình Sơn – Mã BSR, Công ty FPT Telecom – Mã FOX, Tổng công ty phát điện 2 – Mã GE2,… Sở hữu cổ phiếu được phát hành những doanh nghiệp này tại sàn Upcom có thể giúp bạn đầu tư sinh lợi nhuận tối ưu hơn.

Mặt khác, giá chứng khoán tại Thị trường Upcom thường sẽ thấp hơn so với những sàn như HSX hay HNX. Vì vậy, tạo cơ hội cho bạn có thể nắm giữ được những loại chứng khoán tốt với giá hời. Tuy nhiên, sàn Upcom đem lại tính rủi ro khá cao cho nhà đầu tư nên cần được chú ý. Thị trường này thường được các nhà giao dịch lựa chọn trở thành thị trường đầu cơ rất hiệu quả. Nếu bạn là người đã có nhiều kinh nghiệm trên thị trường và có kiến thức chuyên môn cao thì việc đầu cơ trên thị trường này có thể đem lại lợi nhuận rất khủng trong thời gian ngắn.

Lời khuyên đầu tư sàn Upcom

Thị trường Upcom có những đặc điểm và tính chất riêng biệt, để đầu tư thành công các nhà đầu tư cần hiểu rõ thị trường cũng như có những kiến thức nhất định. Sau đây là một số lời khuyên mà Yuanta Việt Nam gợi ý cho bạn, giúp bạn đầu tư tự tin và tìm kiếm cơ hội hiệu quả.

Lời khuyên đầu tư Thị trường Upcom

Kinh nghiệm đầu tư hiệu quả nhất

Một số nhà đầu tư nhận định Thị trường Upcom là nơi trộn lẫn “vàng thật và vàng thau” với chỉ số biến động khá lớn dẫn đến khả năng gánh chịu rủi ro rất cao. Mặt khác, chúng ta không thể phủ nhận việc đi kèm với rủi ro đó thì Upcom đem lại cho các nhà đầu tư cơ hội lợi nhuận cao đáng kể. Sau đây là 3 điểm mấu chốt bạn cần lưu ý để ra quyết định đầu tư chính xác:

Ưu tiên đầu tư vào các doanh nghiệp có uy tín, giá cả hợp ý. Lựa chọn các cổ phiếu của doanh nghiệp có công khai minh bạch rõ ràng các thông tin hoạt động công ty.

Cần có phương án để cắt lỗ và phòng ngừa rủi ro hợp lý. Không đầu tư vào các loại cổ phiếu có biến động bất thường, không nắm chắc.

Dành thời gian ra theo dõi và tìm hiểu các cổ phiếu thường xuyên để có thể bắt được thời cơ không bỏ lỡ giá “hời”.

Hiểu rõ biên độ giao động giá Thị trường Upcom

Các nhà đầu tư cần lưu ý về biên độ giao động tại sàn giao dịch Upcom. Vì có sự chênh lệch khá lớn giữa biên độ giao động của hệ thống giao dịch Upcom và các trung tâm giao dịch khác như HNX và HSX nên nhà đầu tư phải nắm chắc để tránh nhầm lẫn. Cổ phiếu trên sàn thường có giá giao động trong biên độ cộng trừ 15% so với giá tham chiếu. Tuy nhiên, nếu là cổ phiếu mới giao dịch lần đầu hoặc giao dịch lại sau 25 phiên liên tiếp không giao dịch, thì biên độ áp dụng sẽ lên đến cộng trừ 40% so với giá tham chiếu.

Nếu không tìm hiểu kỹ công ty cũng như cổ phiếu trước khi đầu tư thì khả năng cao bạn sẽ bị thua lỗ. Từ đó, ảnh hưởng rất lớn đến thu nhập cũng như vốn của nhà đầu tư.

Thông qua bài viết trên Yuanta VietNam đã trình bày chi tiết cho các bạn các kiến thức về Thị trường Upcom. Mong rằng qua bài viết trên các nhà đầu tư đã có những cái nhìn chính xác hơn về Hệ thống giao dịch Upcom nói chung cũng như thị trường chứng khoán nói riêng. Chúc bạn đầu tư thành công.

Bài trước:

Thế nào là cổ phiếu niêm yết? Ưu điểm của cổ phiếu niêm yết ra sao?

Bài tiếp:

Cách phân biệt chứng khoán vốn và chứng khoán nợ