Trái tức là gì? Tác động đến quyết định đầu tư như thế nào

Định nghĩa trái tức là gì sẽ giúp bạn đưa ra được quyết định thông minh khi đầu tư. Đây là một chỉ số quan trọng khiến nhà đầu tự lựa chọn được loại trái phiếu nào tiềm năng và ít rủi ro.

Trái tức là gì?

Trái tức cổ phiếu (coupon) là mức lãi suất cố định trả cho một trái phiếu.  Khi bạn dự định đầu tư vào một loại trái phiếu nào thì nơi phát hành trái phiếu đều công khai mức lãi suất của trái phiếu là bao nhiêu. Thông thường họ đưa ra mức lãi suất tính trên năm. Đơn vị đo lường trái tức là phần trăm.

Trái tức là cơ sở để nhà đầu tư quyết định đầu tư trái phiếu

Ví dụ, chính phủ phát hành trái phiếu trong cộng đồng với lãi suất là 8 phần trăm cho một trái phiếu có mệnh giá là 10 triệu. Trong đó 8 phần trăm được gọi là trái tức. Vậy khi đầu tư vào loại trái phiếu này bạn sẽ nhận được thêm 800 nghìn đồng trên năm cho đến khi trái phiếu đến kỳ hạn đáo hạn. Khi đáo hạn bạn sẽ nhận được cả tiền đầu tư và mức lãi suất. Mức trái tức sẽ khác nhau tùy thuộc vào cơ quan phát hành trái phiếu. 

Nguồn gốc của từ trái tức

Cụm từ coupon mang ý nghĩa ban đầu là phiếu giảm giá. Ngày xưa nó được dùng để ghi nhận lãi suất và quyền sở hữu của người dân. Theo đó, khi đến kỳ hạn người dân sẽ mang tờ phiếu này đến ngân hàng để nhận lãi suất định kỳ. 

Tuy nhiên do sự phát triển của điện tử nên ngày nay không còn tồn tại các phiếu coupon. Mà thay vào đó là việc sử dụng các bảng ghi điện tử. Ngoài ra, việc không còn sử dụng phiếu coupon còn bắt nguồn từ việc hạn chế việc rửa tiền. Vì trái phiếu sẽ không ghi thông tin tên của người mua, khiến cho việc rửa tiền dễ dàng hơn. Do đó, chính phủ các nước hạn chế và nghiêm cấm phát hành trái phiếu không tên.

Trái tức được ghi thẳng lên trái phiếu

Phân biệt trái tức với lợi tức của trái phiếu

Từ việc tìm hiểu trái tức là gì ta thấy được lợi tức và trái tức của trái phiếu hoàn toàn khác biệt nhau. Lợi tức của trái phiếu là nơi phản ánh thực tế lãi suất mà bạn nhận hàng năm dựa trên trái tức và giá trị thật của trái phiếu. Ví dụ một trái phiếu có giá trị 10 triệu với mức trái tức là 8 phần trăm. Tuy nhiên, qua hai năm giá trị của cổ phiếu tăng lên thành 12 triệu thì lợi tức trái phiếu lúc này là 8×10:12 = 6,6 phần trăm. Trong khi đó mức trái tức vẫn giữ cố định là 8 phần trăm.

Mức lợi tức sẽ bị thay đổi theo thời gian bởi sự tăng hoặc giảm giá trị của trái phiếu. Nhưng trái tức thì không thay đổi, vẫn giữ nguyên giá trị. 

Tầm quan trọng của trái tức trong hoạt động đầu tư

Sau khi tìm hiểu trái tức là gì thì ta nhận thấy được đây là một tiêu chí quan trọng trong hoạt động đầu tư trái phiếu. Dưới đây là một số đặc điểm của trái tức trong đầu tư: 

Đánh giá rủi ro khi đầu tư

Trước khi mua một loại trái phiếu nào nhà đầu tư đều cân nhắc trái tức hằng năm là bao nhiêu. Họ sẽ lựa chọn các loại trái phiếu có mức lãi suất cao để đầu tư. Tuy nhiên, dấu hiệu của trái tức quá cao khiến các nhà đầu tư đặt sự nghi vấn về rủi ro khi đầu tư.

Dựa vào lãi suất nhà đầu tư có thể đánh giá được mức độ rủi ro hoặc tiềm năng của một trái phiếu. Để đầu tư an toàn. bạn cần lựa chọn các loại trái phiếu có mức trái tức thấp.

Cần đánh giá rủi ro khi đầu tư dựa mức trái tức trái phiếu

Thu hút nhà đầu tư

Bản chất của trái phiếu là việc doanh nghiệp đi vay tiền của nhà đầu tư và trả lãi. Do đó, mức lãi suất càng cao càng thu hút nhiều người cho vay. Mức trái tức của các doanh nghiệp sẽ khác nhau tùy thuộc vào độ uy tín, lãi suất ngân hàng trên thị trường, tính thanh khoản của trái phiếu,…Do trái tức ảnh hưởng trực tiếp đến số tiền thực nhận nên để có được số lượng trái phiếu phát hành lớn thì cơ quan phát hành sẽ tăng lãi suất lên cao.

Thông thường, một doanh nghiệp phát hành trái phiếu khi muốn mở rộng quy mô kinh doanh, tái cơ cấu nợ. Phát hành trái phiếu giúp họ huy động một lượng vốn lớn. Do đó, nhà đầu tư cần cân nhắc trước những mục đích huy động vốn để đưa ra quyết định thông minh

Duy trì tính ổn định của trái phiếu

Trái phiếu là một dạng lãi suất cố định, do đó nó sẽ không thay đổi giá trị của trái phiếu. Lãi nhận từ trái phiếu được tính đến khi trái phiếu đáo hạn thì trái tức bị chấm dứt hoặc bạn tái đầu tư mới. Tương tự như việc cho vay ngân hàng với lãi suất cam kết ban đầu, nó sẽ không làm thay đổi giá trị ban đầu của tài sản.

Đa dạng tài sản đầu tư

Nhà đầu tư có thể lựa chọn nhiều lại trái phiếu có trái tức khác nhau để đa dạng tài sản đầu tư. Việc đầu tư càng nhiều tài sản, danh mục khác nhau khiến cho mức rủi ro giảm xuống.

Đa dạng danh mục giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro

Các yếu tố ảnh hưởng đến trái tức của trái phiếu

Bên cạnh việc tìm hiểu trái tức là gì thì nhà đầu tư cần xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến mức trái tức như sau:

Kỳ hạn trái phiếu

Kỳ hạn của trái phiếu được phân làm hai loại: Trái phiếu ngắn hạn hoặc dài hạn. Thông thường các công ty tư nhân sẽ phát hành trái phiếu có kỳ hạn ngắn từ 1 – 3 năm. Trong khi đó, chính phủ sẽ phát hành trái phiếu có kỳ hạn dài từ 5 – 10 năm. 

Mức trái tức sẽ phụ thuộc lớn về thời gian đáo hạn dài hay ngắn. Nếu  thời gian đáo hạn ngắn thì mức trái tức sẽ thấp hơn so với việc chơi loại trái tức dài hạn. Bởi thời gian càng dài thì mức độ rủi ro càng cao. 

Mục đích phát hành trái phiếu

Việc phát hành trái phiếu dùng để huy động vốn mở rộng kinh doanh hoặc cân bằng lại các nợ đáo hạn. Do đó, đây là một trong các tiêu chí để đánh giá rủi ro của trái phiếu khi đầu tư 

Nếu như dùng để mở rộng quy mô kinh doanh thì mức trái tức sẽ thấp hơn so với phát hành trái phiếu để tái cấu trúc nợ. Khi huy động vốn từ nguồn trái phiếu các công ty thường che dấu đi mục đích tiêu cực nhằm hấp dẫn nhà đầu tư. 

Lãi suất ngân hàng

Lãi suất ngân hàng và trái tức tỷ lệ thuận với nhau. Khi lãi suất thị trường tăng kéo theo trái tức của các doanh nghiệp sắp phát hành sẽ tăng theo. Do đó, lãi suất thị trường tác động mạnh mẽ đến mức trái tức của cổ phiếu. Bởi hai hình thức này đều có một điểm chung là cho doanh nghiệp vay và nhận lại tiền lãi.

Lãi suất tác động trực tiếp đến trái tức của trái phiếu

Uy tín doanh nghiệp

Đây là yếu tố quan trọng giúp định giá giá trị của trái phiếu. Nó tác động trực tiếp đến mức trái tức mà nhà đầu tư mua. Doanh nghiệp càng có uy tín và chỗ đứng trên thương trường thì trái tức thường thấp hơn so với cơ sở phát hành trái tức cùng điều kiện. Bởi doanh nghiệp có uy tín thì khả năng trả nợ sẽ đúng hạn.

Nhà đầu tư sẵn sàng thu lại lượng trái tức thấp nhưng họ tin tưởng vào khả năng kinh doanh của công ty. Ví dụ người dân sẵn sàng mua trái phiếu của chính phủ dù mứt trái tức thấp hơn so với thị trường. Tuy nhiên họ tín chắc rằng chính phủ sẽ đáo hạn đúng thời gian cam kết.

Tính thanh khoản của trái phiếu

Tính thanh khoản của trái phiếu tác động gián tiếp đến mức trai tức. Nhà đầu tư sẽ xem xét xem trái phiếu này có chuyển nhượng một cách tự do được hay không. Nếu tính thanh khoản của nó cao thì nhiều nhà đầu tư sẽ rót vốn vào dẫn đến mức trái tức giảm. Nếu tính thanh khoản của nó kém dẫn đến ít nhà đầu tư, mức trái tức tăng.

Tính thanh khoản của trái phiếu cao thu hút nhiều nhà đầu tư

Sau khi tìm hiểu về khái niệm trái tức là gì, chắc hẳn bạn sẽ có thêm kinh nghiệm khi đầu tư vào thị trường chứng khoán. Bạn cần hiểu rõ các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến trái tức để xác định đúng giá trị của trái phiếu. Bài viết được chia sẻ bởi Yuanta Việt Nam.