Bẫy tâm lý khi đầu tư chứng khoán

Động cơ lớn nhất là lợi ích

Charlie Munger vốn là người nổi tiếng thâm thúy và sâu sắc, ông được Monish Pabrai đánh giá là còn sâu sắc hơn cả Warren Buffett ở khía cạnh tâm lý con người. Thế nhưng, ông vẫn không vẫn không ngừng ngạc nhiên trước sự biến đổi.

Một trong những động cơ lớn nhất khi con người làm một việc đó là lợi ích mang lại. Khi phần thưởng mang lại lớn sẽ dễ dẫn tới các cảm xúc mạnh mẽ, phấn khích, từ đó tác động tới hành vi. Các ngành nghề như tài chính, giáo dục, y tế, luật…, khi chênh lệch thông tin, trình độ giữa người cung cấp dịch vụ và người mua lớn. Điều này dẫn đến có thể bị lợi dụng nhằm trục lợi cho cá nhân cung cấp.

Với các công ty quản lý quỹ, quản lý chủ động nhiều quỹ nhỏ có mục tiêu, chiến lược khác nhau, thường có xu hướng đổ tiền vào các công ty đầu ngành (bluechips) và danh mục đầu tư dàn trải nhằm phân tán rủi ro. Khiến diễn biến của danh mục có độ tương quan cao so với thị trường. Theo đó, họ giống như là người đi sưu tầm tài sản hơn là tìm kiếm các công ty tuyệt vời có định giá hấp dẫn. Kết quả là trong dài hạn,  khó có thể chiến thắng được thị trường.

Họ sẽ thu phí quản lý cố định để mang lại dòng tiền đều, trang trải cho chi phí hoạt động,bất kể quỹ lời lỗ như thế nào. Cùng với 20% lợi nhuận nếu quỹ sinh lời trong năm tài chính.

Các nhà quản lý quỹ thành công hiện nay đều cho rằng, cấu trúc chi phí của công ty hợp danh mà Warren Buffett quản lý là tối ưu.Ông không thu phí quản lý cố định, mà sẽ nhận 1/4 lợi nhuận (tức 25%) nếu quỹ sinh lời vượt 6%/năm.

Thoạt nhìn có vẻ không mấy biệt, nhưng cấu trúc phí của Warren Buffett được rất nhiều nhà quản lý quỹ cho là tối ưu. Bởi vì, chiến thắng thị trường là một công việc rất khó khăn. Phần thưởng chỉ xứng đáng khi họ mang lại giá trị lớn cho cổ đông và nhà đầu tư.

Cần tránh các “bẫy” tâm lý

Tâm lý yêu thích, ghét bỏ sản phẩm của doanh nghiệp khiến ta dễ mắc sai lầm. Hai trạng thái tâm lý vô tình hình thành, một là yêu thích quá mức. Hai là ghét bỏ mọi thứ khác, trong khi chưa xem xét một cách khách quan, đầy đủ.

Theo Perter Lynch, một trong những phẩm chất nên có của nhà đầu tư là nhìn sản phẩm dưới góc độ của người tiêu dùng, nhưng cần nhìn tổng quan vào những con số thực tế. Tuy nhiên, sau khi dành nhiều công sức để phân tích, nhà đầu tư lại dễ rơi vào trạng thái “mỏ neo”. Tức là tin vào những gì mình phân tích, nhưng không xem xét thêm, dẫn tới các góc nhìn phiến diện.

Tâm lý thiếu nhất quán trong tư duy khiến nhà đầu tư khó thay đổi, chấp nhận những cái mới. Trong đầu tư, tuổi tác hay số năm kinh nghiệm nhiều khi chỉ là những con số. Quan trọng nhất vẫn là tư duy đúng đắn ngay từ đầu, để xây những nền móng vững chắc và đi xa được.

Xây dựng tâm lý đầu tư đúng đắn ….

Tâm lý so sánh cũng nên được loại bỏ, vì con đường để hiểu và thành công với đầu tư giá trị rất dài, trên con đường đó, chúng ta có thể gặp được nhiều bạn đồng hành và những người thuộc trường phái khác. Tại thời điểm đó, họ có thể đạt mức sinh lời tốt hơn nhiều chúng ta, nếu lòng đố kỵ xuất hiện thì rất dễ khiến ta lạc lối. Warren Buffett có quan điểm, nếu bạn tiếp tục so sánh, bạn sẽ luôn gặp người giỏi hơn mình. Chưa kể sẽ có kẻ gian lận trong đó và bạn sẽ luôn là người thua cuộc với tâm lý tức giận.

Tâm lý liên kết sự kiện trong quá khứ đôi khi là một cái bẫy khiến nhà đầu tư ngủ quên trong chiến thắng. Thông thường, con người sẽ phân tích những thất bại của người khác hoặc chính bản thân họ, nhưng khi họ chiến thắng thì rất dễ “vỗ ngực” tự hào mình là số một. Thời gian, địa điểm và hoàn cảnh khác nhau đã tạo nên sự thành công ấy. Nhưng đó không phải là công thức cho mọi sự thành công khác. Một số nhà đầu tư vì ngủ quên trong chiến thắng mà không chịu được những thất bại đang diễn ra ở thực tại.

Nguồn: tinnhanhchungkhoan.vn