Trái phiếu là gì? Cách phân biệt cổ phiếu và trái phiếu

Là một nhà đầu tư tài chính và đam mê thị trường chứng khoán, chắc hẳn bạn đã không ít lần nghe đến việc đầu tư trái phiếu. Vậy trái phiếu là gì? Cách phân biệt trái phiếu và cổ phiếu? Và bí kíp để đầu tư trái phiếu hiệu quả. Hãy cùng Yuanta tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Trái phiếu là gì? Cách phân biệt cổ phiếu và trái phiếu

Trái phiếu là gì?

Trái phiếu (hay Bonds) là giấy xác nhận có nghĩa vụ nợ của công ty phát hành đối với người mua trái phiếu.

Nhà đầu tư cho vay doanh nghiệp thông qua hình thức mua trái phiếu. Lúc này doanh nghiệp sẽ xác nhận nghĩa vụ nợ đối với nhà đầu tư bằng cách phát hành trái phiếu, trên đó thể hiện rõ lãi suất, thời gian trả lãi, trả gốc.

Đặc điểm của Trái phiếu?

Để hiểu rõ hơn về trái phiếu là gì bạn cần  biết những đặc điểm về trái phiếu.

Trái phiếu có thời gian đáo hạn cụ thể, cho dù là trung hạn hay dài hạn, từ 1 năm hay 5 năm đều có ghi rõ ngày đáo hạn, tức ngày hoàn trả vốn gốc cho nhà đầu tư

Mức lợi nhuận thu được từ trái phiếu được gọi là trái tức. Trái phiếu thường có lãi suất cố định và không phụ thuộc vào hiệu quả sản xuất hay doanh thu của doanh nghiệp.

Đối với trái phiếu được chào bán phát hành tại thị trường trong nước có mệnh giá làm 100 nghìn đồng hoặc theo bội số của 100 nghìn đồng ví dụ như 1 triệu đồng, 1 tỷ đồng,…. Đối với trái phiếu được chào bán phát hành tại thị trường quốc tế, thì mệnh giá sẽ được thực hiện theo như quy định tại thị trường phát hành.

Trong trường hợp công ty phá sản, giải thể thì các trái chủ sẽ là người được ưu tiên thanh toán trái tức trước, sau đó mới đến các cổ đông.

Đối với những doanh nghiệp có cơ cấu tài chính lành mạnh, trái phiếu ít rủi ro hơn cổ phiếu.  Do có cụ thể ngày hoàn vốn gốc và số lãi đều đã được xác định từ trước theo như hợp đồng. 

Lãi suất của trái phiếu sẽ phụ thuộc vào điểm xếp hạng tín dụng, trái phiếu có xếp hạng tín dụng càng thấp, rủi ro trái phiếu cao thì cần có phần bù rủi ro để bù đắp. Điểm xếp hạng tín dụng mức D là thấp nhất AAA là cao nhất (Theo phương pháp xếp hạng tín dụng của Standard & Poor’s)

Trái phiếu có tính thanh khoản không cao bằng cổ phiếu, nếu bạn mua cổ phiếu có niêm yết thì bạn dễ dàng mua bán chuyển nhượng, còn trái phiếu thì bạn cần thêm thời gian để thực hiện các thủ tục chuyển nhượng.

Đối tượng mua trái phiếu khi chào bán trái phiếu riêng lẻ tại thị trường trong nước

Đối tượng mua trái phiếu khi chào bán trái phiếu riêng lẻ tại thị trường trong nước

Theo Điều 8 Nghị định số 153/2020/NĐ-CP, khi chào bán trái phiếu tại thị trường trong nước, đối với trái phiếu không chuyển đổi không kèm chứng quyền, đối tượng mua trái phiếu phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp theo quy định của pháp luật chứng khoán; đối với trái phiếu chuyển đổi và trái phiếu kèm chứng quyền, đối tượng mua trái phiếu phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, nhà đầu tư chiến lược, trong đó số lượng nhà đầu tư chiến lược phải đảm bảo dưới 100 nhà đầu tư. Tổ chức có trách nhiệm xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và tài liệu xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp thực hiện theo quy định tại Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán.

Nguồn: https://vksndtc.gov.vn/

Phân loại trái phiếu

Phân loại trái phiếu

Sau khi tìm hiểu trái phiếu là gì chúng ta cần biết về phân loại trái phiếu

Các loại trái phiếu thường được phân loại theo các đặc điểm khác nhau về: lợi tức, người phát hành, hình thức, mức độ đảm bảo thanh toán và tính chất.

Phân loại theo người phát hành trái phiếu

Trái phiếu doanh nghiệp: là loại chứng khoán phát hành bởi công ty trách nhiệm hữu hạn hay công ty cổ phần được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam. Trái phiếu doanh nghiệp đa dạng và phát hành với mục đích tăng vốn cho doanh nghiệp.

Trái phiếu chính phủ: là trái phiếu do chính phủ phát hành để huy động vốn. Thông qua các nhà đầu tư là người dân và các tổ chức, Nhà nước có thể thu hút nguồn vốn đầu tư cho ngân sách Nhà nước hoặc các dự án đầu tư. Trên thị trường hiện nay Chính phủ được xem là nhà phát hành uy tín và ít rủi ro nhất. 

Trái phiếu từ các tổ chức tài chính, ngân hàng: Các tổ chức này quyền được phát hành trái phiếu để tăng thêm nguồn tài trợ cho doanh nghiệp.

Phân loại theo lợi tức trái phiếu

Trái phiếu có lãi suất biến đổi (lãi suất thả nổi): Là loại trái phiếu được trả lợi tức khác nhau trong mỗi kỳ. Mức lãi suất này biến đổi theo lãi suất tham chiếu của trái phiếu và cộng thêm một biên độ giao động nhất định.

Trái phiếu có lãi suất bằng không: Loại trái phiếu mà người mua hoàn toàn không nhận được lãi trong thời gian sở hữu mà nhận lãi vào thời điểm mua. Nhưng được mua với mức giá thấp hơn so với mệnh giá (mua chiết khấu) và trái chủ sẽ được hoàn trả số tiền bằng mệnh giá khi trái phiếu đó đến ngày đáo hạn.

Trái phiếu có lãi suất cố định: là loại trái phiếu mà nhà đầu tư được trả lợi tức xác định dựa theo tỷ lệ phần trăm cố định tính theo mệnh giá.

Phân loại theo mức độ đảm bảo thanh toán của đơn vị phát hành cổ tức

Trái phiếu có bảo đảm: Là loại trái phiếu được bảo đảm thanh toán toàn bộ hay một phần gốc lãi bằng tài sản đảm bảo. 

Trái phiếu không bảo đảm: Trái phiếu này chỉ được đảm bảo bằng sự uy tín của nhà phát hành ra nó mà không có bất kỳ tài sản nào làm vật đảm bảo. 

Phân loại theo hình thức trái phiếu

Trái phiếu ghi danh: Loại trái phiếu có ghi tên, thông tin của người sở hữu trên trái phiếu đó, và trong sổ sách của tổ chức phát hành. Người sở hữu trái phiếu vô danh sẽ được trả trái tức theo kỳ hạn ghi trên trái phiếu hay cam kết của nhà phát hành.

Trái phiếu vô danh: Loại trái phiếu không ghi tên, thông tin của người sở hữu cả trên trái phiếu lẫn trong sổ sách của tổ chức phát hành. Đối với trái phiếu vô danh, nhà đầu tư sẽ được trả lợi tức mỗi nửa năm từ các nơi phụ trách trả lãi như ngân hàng, bưu điện,…

Phân loại theo tính chất trái phiếu

Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Loại trái phiếu cho phép người sở hữu được quyền mua một số lượng cổ phiếu nhất định của công ty, ở mức giá và thời gian nhất định.

Trái phiếu có thể mua lại: Loại trái phiếu được mua lại một hoặc toàn bộ bởi nhà phát hành trước khi đến thời gian đáo hạn.

Trái phiếu có thể chuyển đổi: Loại trái phiếu của công ty cổ phần phát hành mà trái chủ có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông của công ty đó. Việc này được căn cứ, xác định cụ thể về tỷ lệ, thời gian khi mua trái phiếu.

Cách phân biệt cổ phiếu và trái phiếu

Cách phân biệt cổ phiếu và trái phiếu

Điểm giống nhau

Tuy là hai khái niệm khác nhau nhưng cổ phiếu và trái phiếu vẫn có một số điểm tương đồng như sau:

• Đều là loại chứng khoán xác nhận quyền lợi của nhà đầu tư khi sở hữu cổ phiếu hay trái phiếu của tổ chức phát hành.
• Đều có thể trao đổi mua bán, thừa kế, chuyển nhượng cầm cố hay thế chấp cho người khác.
• Đều là công cụ giúp công ty, đơn vị phát hành thu hút nguồn vốn.

Điểm khác nhau

Những lợi ích và rủi ro khi đầu tư trái phiếu là gì?

Những lợi ích và rủi ro khi đầu tư trái phiếu là gì?

Lợi ích đem lại từ việc đầu tư trái phiếu:

• Lợi nhuận không phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh của cơ quan phát hành và luôn nhận về một khoản thu nhập định kỳ.
• Rủi ro đối với việc mất vốn là rất thấp

Một số rủi ro thường gặp khi đầu tư trái phiếu:

Rủi ro tái đầu tư

Hiện tượng này xảy ra khi trái chủ đã nhận được lợi tức nhưng lại không có cơ hội để có thể tái đầu tư với mức lãi suất cao hơn hoặc ít nhất là tương đương. Đây là hình thức khá quen thuộc đối với các doanh nghiệp và điều này ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của nhà đầu tư. Vì vậy, nhà đầu tư cần lựa chọn trái phiếu kỹ càng cần có kế hoạch tái đầu tư trước khi trái phiếu đến thời gian đáo hạn, để đảm bảo mục tiêu tài chính cá nhân.

Rủi ro do lãi suất.

Là một nhà đầu tư có kinh nghiệm và đã tham gia thị trường lâu năm chắc hẳn bạn sẽ nhận thức được lãi suất và giá thị trường trái phiếu có mối quan hệ ngược chiều. Khi lãi suất trên thị trường tăng lên, thị giá của trái phiếu giảm và ngược lại khi lãi suất trên thị trường giảm, thị giá của trái phiếu sẽ tăng.

Rủi ro do lạm phát

Như đã nói trên, khi đầu tư trái phiếu các trái chủ sẽ nhận về cho mình một khoản lợi nhuận định kỳ trong thời hạn. Tuy nhiên, mức lãi suất này thường cố định. Vì vậy, tại thời điểm lạm phát tăng hơn lãi suất trái phiếu thì ảnh hưởng đến lãi suất thực của nhà đầu tư và giá của trái phiếu bị giảm. Từ đó làm giảm sức mua khi trái phiếu chuyển đổi thành tiền mặt và có thể khiến cho trái chủ thu về cho mình lãi suất thực âm.

Rủi ro do tín dụng

Khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp việc thu hồi lại vốn gốc sẽ phụ thuộc rất nhiều về sức khỏe tài chính của doanh nghiệp, cũng như triển vọng kinh doanh đem lại. Nếu một trong 2 yếu tố trên không đảm bảo sẽ tiềm ẩn rủi ro chậm hoặc mất khả năng thanh toán. Do đó, các trái chủ nên cân nhắc kỹ tình hình hoạt động của doanh nghiệp để tránh các rủi ro vỡ nợ hay tín dụng xấu làm ảnh hưởng đến việc đầu tư.

Tuy nhiên tại một số quốc gia, đối với trái phiếu Chính phủ thì ngược lại. Đây được cho là loại trái phiếu có mức độ rủi ro thấp nhất bởi Nhà nước có thể thanh toán cho trái chủ khi đáo hạn bằng khả năng phát hành tiền hay thu thuế từ người dân. Vậy nên, nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ thông tin về đơn vị phát hành ra trái phiếu đó để đưa ra lựa chọn phù hợp cho mình.

5 bí quyết giúp bạn đầu tư Trái phiếu hiệu quả?

5 bí quyết giúp bạn đầu tư Trái phiếu hiệu quả

Được biết đến như một kênh đầu tư an toàn nhưng chắc hẳn không phải ai đầu tư cũng có hiệu quả. Để đem lại lợi nhuận tối ưu nhà đầu tư cần phải lựa chọn kỹ lưỡng loại trái phiếu cũng như nhà phát hành trước khi ra quyết định đầu tư. Sau đây là 5 bí quyết giúp bạn lựa chọn cho mình được trái phiếu an toàn:

• Xác định được mục tiêu để chọn được loại trái phiếu đáp ứng đúng nhu cầu của mình.
• Lựa chọn những nhà phát hành đáng tin cậy và có thông tin minh bạch.
• Xem xét các yếu tố về tài chính như dòng tiền, tỷ lệ nợ phải ổn định và duy trì ở mức an toàn.
• Đánh giá cao những công ty có ban lãnh đạo uy tín và có kinh nghiệm lâu năm.
• Nhà phát hành phải là đơn vị có tiềm năng phát triển và kinh doanh ổn định.

Theo nhận xét từ các chuyên gia tài chính, trái phiếu là hình thức đầu tư thích hợp dành cho những người đang có vốn nhàn rỗi nhưng lại không có quá nhiều thời gian để tìm hiểu thị trường. Tuy nhiên, bạn cần phải sáng suốt và nắm chắc được những kiến thức về trái phiếu để đầu tư đúng lúc đúng chỗ.

Qua những thông tin kiến thức trên Yuanta hy vọng đã giải đáp được các thắc mắc của bạn về Trái phiếu là gì? Điểm khác biệt giữ cổ phiếu và trái phiếu. Chúc bạn đầu tư thành công!