Đánh giá chỉ số ROS (Return On Sales) và ý nghĩa của chỉ số này trong kinh doanh

ROS là chỉ số tài chính cơ bản và quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp, dựa vào đó có thể đánh giá được tình hình hoạt động, kinh doanh cũng như kiểm soát được chi phí hiệu quả. ROS còn phản ánh mức lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được khi tham gia đầu tư vào các hoạt động sản xuất kinh doanh. Vậy chỉ số ROS là gì? Chỉ số này sẽ sẽ nói lên điều gì? Tất cả các thắc mắc về chỉ số ROS sẽ được chia sẻ qua bài viết dưới đây!

Chỉ số ROS là gì?

Chỉ số ROS được viết tắt từ cụm từ tiếng anh Return On Sales, nhiều người thường hay gọi là tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu hoặc tỉ suất sinh lời trên doanh thu. Chỉ số này sẽ phản ánh rõ với một số tiền thu lại được từ việc kinh doanh các dịch vụ / sản phẩm sẽ tạo ra bao nhiêu lợi nhuận (khi trừ hết các chi phí sau thuế ).

Chỉ số ROS được tính theo tỉ lệ %. Nếu ROS = 40 % có nghĩa là 1 đồng doanh thu thuần mà doanh nghiệp bỏ ra sẽ thu về 1 đồng lợi nhuận sau thuế. Ngoài ra, ROS còn thể hiện rõ việc các nhà quản lý có kiểm soát tốt chi phí hoạt động của doanh nghiệp mình hay không. Chỉ số này càng cao chứng tỏ hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp này rất tốt, làm ăn có lãi.

ROS là chỉ số phản ánh rõ lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh

Cách tính ROS chuẩn nhất

ROS được tính bằng cách lấy lợi nhuận sau thuế theo từng tháng, quý hay năm chia cho tổng doanh thu theo từng tháng, quý, năm tương ứng. Cụ thể cách tính như sau:

ROS = Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu thuần x 100%

Trong đó: Lợi nhuận sau thuế và doanh thu thuần được lấy từ báo cáo kết quả sản xuất của doanh nghiệp hằng tháng, quý, năm. Và được tính như sau:

• Doanh thu thuần = Doanh thu từ cung cấp dịch vụ, bán sản phẩm – Các khoản giảm trừ doanh thu.
• Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế – Tất cả các khoản thuế của doanh nghiệp.

Ngoài ra, lợi nhuận trước thuế còn được tính như sau:

Lợi nhuận trước thuế = Tổng lợi nhuận từ cung cấp các dịch vụ, bán sản phẩm + lợi nhuận thuần thu được.

Ý nghĩa của chỉ số ROS

Chỉ số ROS có vai trò rất quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Qua đây, sẽ giúp doanh nghiệp quản lý tốt chi phí cũng như tạo ra doanh thu lớn nhất. Có 2 trường hợp xảy ra:

• Nếu trường hợp ROS dương (+) có nghĩa là doanh nghiệp kinh doanh có lãi. Đồng thời, ROS càng lớn thì công ty sẽ càng có nhiều lợi nhuận, chứng tỏ hoạt động làm ăn của công ty có hiệu quả.
• Nếu trường hợp ROS âm (-) có nghĩa là doanh nghiệp làm ăn thua lỗ. Có thể xuất hiện rủi ro cao trong hoạt động kinh doanh.

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp ROS có thể mang giá trị âm không phải là do doanh nghiệp kinh doanh không hiệu quả mà còn phụ thuộc nhiều yếu tố khách quan và chủ quan khác. Như tình hình phát triển kinh tế xã hội, lạm phát, dịch bệnh… hay doanh nghiệp chấp nhận thua lỗ để đầu tư thêm, mở rộng quy mô…

Chính vì vậy, chỉ số ROS nó sẽ phụ thuộc rất nhiều yếu tố của từng ngành nghề kinh doanh. Bởi mỗi ngành nghề sẽ có đặc thù riêng, ROS cũng có phản ánh khác nhau. DO vậy, bạn nên xem xét kỹ để có thể đưa ra đánh giá chính xác cho từng ngành nghề đó.

Chỉ số ROS dương phản ảnh hoạt động doanh nghiệp tốt, hiệu quả

Đánh giá khả năng sinh lời từ doanh thu

Mỗi ngành nghề lĩnh vực kinh doanh đều có đặc điểm và vốn đầu tư khác nhau nên ROS sẽ khác nhau. Vì vậy, để biết được khả năng sinh lời trên doanh thu (ROS) của doanh nghiệp bạn cần phải đánh giá chính xác hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty trong thời gian dài.

Đối với ROS dương

Nhà đầu tư cần so sánh các năm với nhau ( thường từ 2 năm đến 5 năm). Ngoài ra, còn phải so sánh ROS trung bình của ngành, so sánh ROS theo kế hoạch mà doanh nghiệp đề ra.

Đối với ROS âm

Trong trường hợp này nhà đầu tư thường lầm tưởng là công ty làm ăn thua lỗ,  không nên đầu tư vào những doanh nghiệp này. Nhưng bạn cần phải xem xét trên nhiều nguyên nhân khác nhau. Có thể là do công ty hoạt động kinh doanh không tốt, cũng có thể đó là chiến lược để công ty phát triển lâu dài hơn trong tương lai.

Chỉ số ROS rơi vào khoảng bao nhiêu là tốt nhất?

Đây là câu hỏi được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Thường sẽ có các trường hợp sau:

• ROS < 0 (Âm): Công ty làm ăn không sinh lời mà còn bị lỗ khi trừ đi các khoản chi phí. Nhà đầu tư sẽ không thích thú với chỉ số ROS âm, vì thế bạn cần đánh giá, so sánh chỉ số này qua nhiều năm mới có thể kết luận được. Có thể ROS âm trong thời gian đó là do chiến lược làm ăn hay tập trung mở rộng quy mô…
• 0 < ROS < 10%: Công ty ăn nên làm ra khi trừ đi các khoản chi phí. Nhưng bạn cũng cần phải xem xét kỹ hơn các móc thời gian biến động trước đây sau đó đưa ra quyết định nên hay không nên đầu tư vào doanh nghiệp này.
• ROS > 10%: Trong trường hợp này bạn nên mạnh dạn đầu tư vào, bởi vì đây là công ty tiềm năng, vững mạnh trên thị trường.

Ý nghĩa trong đánh giá hiệu quả kinh doanh

Với những thông số mà ROS được tính toán, phân tích ra ở doanh nghiệp. Chỉ số này sẽ giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả kinh doanh của một doanh nghiệp cụ thể như sau:

• Thúc đẩy và phát triển mạnh doanh thu của công ty
• Theo dõi diễn biến doanh thu của mọi sản phẩm
• Kiểm soát mọi chi phí của công ty

Tuy nhiên, bạn cần phải đánh giá những yếu tố ảnh hưởng đến khách hàng như thu nhập, nhu cầu của họ… và đối thủ cạnh tranh như giá cả, chất lượng… Như vậy bạn mới có thể kiểm soát được chỉ số ROS tốt nhất, để đưa ra quyết định có nên đẩy mạnh doanh số hoạt động của công ty hay không.

Chỉ số ROS có ý nghĩa trong việc đánh giá hiệu quả kinh doanh

Phân biệt chỉ số ROS với ROI

Khi nhắc đến hai chỉ số này, rất nhiều nhà đầu tư bị nhầm lẫn. Những nhà đầu tư cần phân biệt rõ sự khác nhau giữa hai khái niệm này. Chỉ số ROI thể hiện hiệu suất lợi nhuận mà hoạt động kinh doanh đem lại, còn chỉ số ROS phản ánh hiệu suất sinh lời từ hoạt động kinh doanh.

Về bản chất, ROS và ROI không có quan hệ gì với nhau, nhưng nhà đầu tư có thể kết hợp đánh giá phân tích cả hai để đưa ra lựa chọn đầu tư hợp lý.

• Nếu ROI > 0: Doanh nghiệp hoạt động tốt, đạt lợi nhuận từ một khoản tiền đầu tư, lúc này chi phí đầu tư thấp hơn doanh thu bán hàng.
• Nếu ROI < 0: Doanh nghiệp hoạt động đang gặp vấn đề, bị lỗ vốn vì tổng doanh thu bán hàng vào thời điểm đầu tư này đang thấp hơn các chi phí bỏ ra.

Mối quan hệ giữa ROS – ROA – ROI

Chỉ số ROS – ROA – ROI có mối quan hệ liên kết chặt chẽ với nhau. Đây là 3 chỉ tiêu thường dùng để đánh giá hiệu quả tài chính của doanh nghiệp. 

Mối quan hệ giữa ROS và ROA

Để xác định mối quan hệ giữa ROS và ROA, chúng ta cần dựa vào công thức:

• ROS =Lợi nhuận sau thuế/Doanh thu thuần
• Vòng quay tổng tài sản =Doanh thu thuần/Tổng tài sản
• ROA =Lợi nhuận sau thuế/Tổng tài sản 

Từ đó, ta có thể thấy hai chỉ số ROS và ROA có mối quan hệ tỷ lệ thuận với nhau. Chỉ số này thể hiện mức sinh lời thực tế của doanh nghiệp so với tài sản đang sở hữu. Nếu vòng quay của tổng tài sản không thay đổi nhưng giá trị ROS tăng thì ROA tăng và ngược lại.

Mối quan hệ giữa ROA và ROI

Chỉ số ROA và ROI dù có sự khác biệt nhưng cả hai đều là tỷ lệ chính để đo lường lợi nhuận tạo ra ứng với tài sản và số vốn đầu tư. Để có thể đánh giá khách quan về giá trị của hai chỉ số này, nhà đầu tư nên so sánh chúng với tỷ lệ các năm trước hay các công ty trong cùng ngành. 

Cả hai chỉ số này đều bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như quy mô của tài sản,  cơ sở đầu tư… Trong đó nếu tài sản, cơ sở đầu tư lớn hơn, thì ROA hoặc ROI sẽ thấp hơn.

Lợi ích khi đo lường chỉ số ROS

Mỗi ngành nghề, mỗi doanh nghiệp sẽ có kết quả hoạt động khác nhau. Chính vì vậy, dựa vào chỉ số ROS ta có thể so sánh với các chỉ số trung bình ngành.

Mỗi lĩnh vực đều có sự cạnh tranh với nhiều đối thủ, tổ chức khác nhau. Do đó, chỉ số trung bình ngành được đánh giá bình quân từ một ngành nghề cụ thể làm cơ sở so sánh hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 

Nếu chỉ số ROS của công ty cao hơn chỉ số trung bình ngành cho thấy công ty làm ăn tốt so với các công ty cùng ngành nghề và ngược lại nếu chỉ số ROS thấp hơn chỉ số trung bình ngành cho thấy công ty làm ăn thua lỗ.

Đo lường chỉ số ROS giúp đánh giá chính xác hoạt động của doanh nghiệp

Thế nào là một chỉ số ROS tốt?

Tùy theo mỗi ngành nghề lĩnh vực mà có thể đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh thông qua chỉ số ROS. Nếu trường hợp một doanh nghiệp được đánh giá độc lập thì chỉ số ROS > 10% thì lúc này công ty đang hoạt động tốt, phát triển mạnh.

Tuy nhiên, bạn cũng cần phải lưu ý đặc điểm hoạt động của từng ngành nghề mà sẽ có thước đo khác nhau. Lúc này, ROS được so sánh với chỉ số trung bình ngành để có được thông tin chính xác nhất.

Cách cải thiện chỉ số ROS hiệu quả nhất

Để giúp doanh nghiệp đạt được tối đa lợi nhuận thì việc đánh giá và cải thiện chỉ số ROS là điều rất quan trọng. Vì khi chỉ số ROS càng cao thì khả năng doanh nghiệp hoạt động  kinh doanh tốt, đồng thời ROS tăng cũng chứng tỏ doanh nghiệp này đang kiểm soát tốt các khoản chi phí.

Cho nên doanh nghiệp cần thường xuyên đánh giá, kiểm soát chỉ số này, đồng thời có các chính sách và chiến lược hợp lý để mang lại chỉ số ROS tăng cao. Sau đây là một số cách để tác động đến chỉ số ROS.

Định giá sản phẩm cao hơn

Việc định giá sản phẩm cao hơn đây là một điều không hề dễ đối với mỗi doanh nghiệp. Nếu sản phẩm quá cao sản phẩm sẽ bán ít chạy hơn, giảm sức cạnh tranh với đối thủ. 

Ngược lại, khi định giá sản phẩm quá thấp doanh nghiệp sẽ không có lãi cao, mất đi một khoản doanh thu quan trọng. Vì thế, việc định giá sản phẩm là điều quan trọng đối với các nhà đầu tư.

Việc định giá sản phẩm dựa vào chi phí bỏ ra, giá trị sản phẩm khi đưa ra thị trường, giá sản phẩm so với đối thủ cạnh tranh. Từ đó, sẽ đưa ra một mức giá hợp lý cho dòng sản phẩm của mình.

Ngoài ra, nếu doanh nghiệp muốn tăng lợi nhuận, thì có thể định giá sản phẩm cao hơn sẽ làm cho doanh nghiệp thu lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, khi định giá sản phẩm cao đi kèm với đó doanh nghiệp cùng phải đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ mình của mình. Có nhiều chính sách marketing, quảng cáo… giúp khách hàng biết nhiều hơn về sản phẩm.

Giảm chi phí sản xuất

Trường hợp không thể nâng cao giá thành sản phẩm, doanh nghiệp có thể giảm chi phí sản xuất. Nếu chi phí đầu vào cao nó sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận bán hàng của doanh nghiệp. Nghiêm trọng hơn có thể gây thua lỗ, giảm sức cạnh tranh so với đối thủ. 

Do đó, bạn cần có các biện pháp hiệu quả nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí giúp tăng lợi nhuận của doanh nghiệp. Để giảm chi phí sản xuất doanh nghiệp có thể thực hiện một số cách như sau:

• Đàm phán với nhà cung cấp về giá đầu vào của nguyên vật liệu
• Chiết khấu giá cả khi mua hàng với số lượng lớn

Giảm chi phí sản xuất là một yếu tố giúp cải thiện ROS

Kiểm soát tốt chi phí

Đây cũng là một yếu tố quan trọng giúp cải thiện chỉ số ROS. Thông qua các tiêu chí như sau:

• Giảm chi phí tồn kho hay hay nguyên vật liệu để chế tạo ra sản phẩm.
• So sánh giá cả với nhiều nhà cung cấp khác để có quyết định nên dùng nhà cung cấp nào phù hợp.
• Giảm các chi phí khác như chi phí bán sản phẩm, chi phí vận chuyển, chi phí kho bãi…
• Tăng hiệu suất làm việc như gia tăng đơn hàng, sử dụng tối đa công suất thiết bị…
• Ngoài ra, bạn cũng cần phải phân tích, đánh giá các yếu tố khách quan như thu nhập người mua, đối thủ cạnh tranh…, các chính sách quy định của nhà nước như thuế, ưu đãi..
• Từ đó, nhà đầu tư sẽ có những chiến lược giảm rủi ro, tăng sức cạnh tranh, đẩy mạnh doanh thu. Làm tăng chỉ số ROS.

Xây dựng quy trình bán hàng chuẩn

Khi xây dựng quy trình bán hàng chuẩn, doanh nghiệp cần tận dụng cơ hội và nguồn lực từ đó giảm thiểu chi phí, gia tăng lợi nhuận. Vậy, để xây dựng quy trình thông qua các giai đoạn sau:

Giai đoạn 1: Phát triển cơ hội bán hàng

• Tìm kiếm các cơ hội
• Lập kế hoạch nghiên cứu và chuẩn bị đưa sản phẩm ra thị trường
• Khám phá bán hàng
• Đề xuất, cung cấp giải pháp

Giai đoạn 2: Bán hàng

• Giới thiệu sản phẩm và bán hàng
• Giải đáp các thắc mắc của khách hàng về dòng sản phẩm
• Chốt Sale

Giai đoạn 3: Chăm sóc khách hàng

Đảm bảo sự uy tín với các lời chia sẻ, quảng cáo thông tin chất lượng sản phẩm được giới thiệu. Đồng hành với khách hàng nếu cần

Đẩy mạnh doanh thu

Nhà đầu tư cần đánh giá chính sách bán hàng đã hiệu quả hay phù hợp chưa, từ đó có chiến lược mở rộng quy mô, thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao chất lượng sản phẩm…

Chu kì của mỗi loại sản phẩm

ROS có mối liên quan chặt chẽ với doanh thu bán hàng của từng doanh nghiệp. Chính vì thế, nhà đầu tư cần đánh giá chỉ số này thông qua các giai đoạn của sản phẩm như:

• Giai đoạn giới thiệu ra mắt sản phẩm
• Giai đoạn tăng trưởng, phát triển
• Giai đoạn bão hòa, chững lại
• Giai đoạn suy thoái

Xây dựng quy trình báo hàng chuẩn là yếu tố quan trọng cải thiện ROS

Kết luận

Phân tích chỉ số ROS giúp nhà đầu tư có đánh giá khách quan và chính xác hơn về tình hình hoạt động cũng như kiểm soát chi phí của doanh nghiệp. Đồng thời, việc đầu tư sẽ thuận lợi, chính xác hơn khi bạn tìm hiểu kỹ về chỉ số ROS. Trên đây, bài viết được chia sẻ bởi công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam.