10/11/2021 - 23:46
Cổ tức là gì? Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt thì tốt hơn?
Đối với các nhà đầu tư chứng khoán cổ tức đóng một vai trò rất quan trọng. Đây là một trong những yếu tố phản ánh rõ nét tình hình hoạt động của doanh nghiệp. Từ đó giúp nhà đầu tư định giá được cổ phiếu và định hình được chiến lược đầu tư cho riêng mình. Bài viết sau đây Yuanta Việt Nam sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức về Cổ tức là gì? Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt là tốt hơn? Hãy cùng theo dõi!
Cổ tức là gì? Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt thì tốt hơn?
Cổ tức là gì?
Theo quy định tại Khoản 5 Điều 4 Luật doanh nghiệp 2020, “Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác” Trong đó, có thể hiểu lợi nhuận ròng của doanh nghiệp là khoản tiền chênh lệch giữa tổng doanh thu của doanh nghiệp trừ đi tổng các khoản chi phí, kể cả thuế.
Khi một công ty hoạt động tạo ra lợi nhuận, một phần lợi nhuận đó sẽ được sử dụng để tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh và trích lập các quỹ dự phòng gọi là lợi nhuận giữ lại. Khi đó cổ tức là phần lợi nhuận còn lại được chi trả cho các cổ đông.
Phân loại Cổ tức như thế nào?
Có 2 loại Cổ tức đó là: cổ tức cổ phần cổ thông và cổ tức cổ phần ưu đãi. Trong đó:
Đối với cổ tức của cổ phần ưu đãi:
Đối với loại cổ phần này, các cổ đông ưu đãi cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ đông phổ thông nhận được. Bên cạnh đó, khi sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức bạn sẽ được nhận cổ tức ổn định hằng năm. Trong đó bao gồm cổ tức thưởng và cổ tức cố định không phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh của công ty.
Tùy theo loại cổ phần ưu đãi mà nhà đầu tư được hưởng quyền ưu đãi và hạn chế khác nhau. Theo quy định Khoản 1,2,3 Điều 117 Luật doanh nghiệp 2020 về cổ phần ưu đãi cổ tức cụ thể như sau:
“1. Cổ phần ưu đãi cổ tức là cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ phần phổ thông hoặc mức ổn định hằng năm. Cổ tức được chia hằng năm gồm cổ tức cố định và cổ tức thưởng. Cổ tức cố định không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. Mức cổ tức cố định cụ thể và phương thức xác định cổ tức thưởng được ghi rõ trong cổ phiếu của cổ phần ưu đãi cổ tức.
- Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức có quyền sau đây:
- a) Nhận cổ tức theo quy định tại khoản 1 Điều này;
- b) Nhận phần tài sản còn lại tương ứng với tỷ lệ sở hữu cổ phần tại công ty sau khi công ty đã thanh toán hết các khoản nợ, cổ phần ưu đãi hoàn lại khi công ty giải thể hoặc phá sản;
- c) Quyền khác như cổ đông phổ thông, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này.
- Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức không có quyền biểu quyết, dự họp Đại hội đồng cổ đông, đề cử người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát, trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều 148 của Luật này.”
Đối với cổ tức của cổ phần phổ thông:
Mặc khác, theo quy định tại Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, Pháp luật có nêu rõ quy định về việc chi trả cổ tức đối với cổ đông sở hữu cổ phần phổ thông kèm theo một số điều kiện, cụ thể như sau:
“Cổ tức trả cho cổ phần phổ thông được xác định căn cứ vào số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại của công ty. Công ty cổ phần chỉ được trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi có đủ các điều kiện sau đây:
- a) Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật;
- b) Đã trích lập các quỹ công ty và bù đắp lỗ trước đó theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty;
- c) Ngay sau khi trả hết số cổ tức, công ty vẫn bảo đảm thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác đến hạn.Ngoài cổ tức cổ phần phổ thông còn có cổ tức cổ phần ưu đãi.”
Các hình thức chi trả Cổ tức:
Các hình thức chi trả Cổ tức
Theo quy định tại Khoản 3 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức có thể được công ty chi trả bằng cổ phần của công ty, tiền mặt hay cũng có thể bằng tài sản khác theo quy định tại Điều lệ công ty. Nếu công ty chi trả cổ tức bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và thực hiện theo các phương thức thanh toán như quy định của pháp luật.
Có thể hiểu, hiện nay có 3 hình thức chi trả cổ tức phổ biến nhất, đó là:
Trả bằng tiền mặt
Nếu công ty trả cổ tức cho cổ đông bằng hình thức này, thì đơn vị tiền khi chi trả cổ tức phải được thực hiện theo quy định của pháp luật Đồng Việt Nam. Ngoài ra, công ty còn có thể trả bằng cách chuyển khoản, chi trả bằng séc, chuyển vào tài khoản chứng khoán của cổ đông hay bằng cách đặt lệnh trả tiền gửi qua bưu điện đến địa chỉ liên lạc hoặc địa chỉ thường trú của cổ đông.
Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, khi 1 công ty công bố tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền, thì tức là số tiền cổ tức đó được tính dựa trên mệnh giá cổ phiếu (tương ứng 10.000 đồng/CP)
Ví dụ: Vào 8/11/2021, Tập đoàn Bảo Việt (Mã chứng khoán: BVH) Công ty chốt danh sách cổ đông và chi trả cổ tức bằng tiền với tỷ lệ 8,985%. Như vậy, 1 cổ phiếu BVH cổ đông sẽ nhận được: 8.985% x 10.000 = 898,5 đồng.
Lưu ý: Tỷ lệ cổ tức sẽ được tính theo mệnh giá được quy định là 10.000đ/cổ phiếu và không tính theo giá thị trường giao dịch hàng ngày.
Trả bằng cổ phiếu
Khi trả cổ tức bằng hình thức chi trả cổ phiếu đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đang có nhu cầu cao trong việc giữ lại lợi nhuận để đầu tư phát triển tiếp. Trả cổ tức bằng cổ phiếu khá phổ biến đối với những doanh nghiệp đang trong khoản thời gian tăng trưởng và có nhu cầu mở rộng kinh doanh. Thông thường, những công ty này có thể phát hành thêm cổ phiếu (zero-cost) hay cũng có thể sử dụng cổ phiếu quỹ (nếu có) để trả cổ tức.
Lưu ý: Khi chi trả cổ tức bằng cổ phiếu, doanh nghiệp không phải làm thủ tục phát hành, chào bán thêm cổ phiếu. Tuy nhiên, công ty phải tăng vốn điều lệ sao cho tương ứng với tổng mệnh giá các cổ phần chi trả cổ tức trong thời gian là 10 ngày (kể từ ngà hoàn thành việc thanh toán cổ tức)
Ví dụ: Vào ngày 18/11/2020, Tổng CTCP Vận tải Dầu khí (PVT) đã trả cổ tức cho các cổ đông bằng cổ phiếu với tỷ lệ 15%. Vậy, khi cổ đông nắm giữ 100 cổ phiếu PVT thì sẽ nhận được thêm 15 cổ phiếu mới.
Trả bằng tài sản khác quy định tại Điều lệ công ty
Hình thức trả cổ tức theo quy định của Điều lệ công ty này thường ít được áp dụng hơn hai hình thức trên. Tuy nhiên tùy theo Điều lệ của mỗi công ty mà có thêm hình thức chi trả cổ tức này. Các điều lệ có thể quy định trả cổ tức bằng tài sản được biểu hiện dưới hình thức như thành phẩm, hàng hóa, bất động sản, cổ phiếu hoặc cũng có thể là các sản phẩm tài chính,….
Quy trình chi trả cổ tức
Quy trình chi trả cổ tức
Theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 138 Luật Doanh nghiệp 2020, Đại hội đồng cổ đông là cơ quan có nghĩa vụ quyết định mức cổ tức hằng năm của từng loại cổ phần. Tuy nhiên, mức cổ tức được trả là do Hội đồng quản trị kiến nghị.
Căn cứ khoản 4 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, quy trình công ty chi trả cổ tức cho cổ đông như sau:
Bước 1: Hội đồng quản trị kiến nghị mức cổ tức mà các cổ đông được trả; quyết định thời hạn cũng như thủ tục trả cổ tức.
Bước 2: Đại hội đồng cổ đông tiến hành cuộc họp thường niên để xem xét phương án trả cổ tức sau đó quyết định mức cổ tức đối với mỗi cổ phần của từng loại.
Bước 3: Sau khi đã xác định thời gian trả cổ tức, hội đồng quản trị lập danh sách các cổ đông được nhận cổ tức, sau đó xác định mức cổ tức được trả đối với từng loại cổ phần, hình thức và thời hạn nhất là 30 ngày trước mỗi lần trả cổ tức.
Bước 4: Thông báo đến các cổ đông về việc công ty chi trả cổ tức. Thông báo được gửi về địa chỉ đăng ký theo thông tin của cổ đông trước khi thực hiện trả cổ tức chậm nhất là 15 ngày.
Bước 5: Chi trả cổ tức cho cổ đông. Việc chi trả cổ tức phải được thanh toán đầy đủ trong 6 tháng tính từ ngày kết thúc cuộc họp Đại hội đồng thường niên.
Lưu ý:
Trong trường hợp vào giữa thời điểm kết thúc lập danh sách trả cổ tức mà cổ đông chuyển nhượng cổ phần của mình. Vậy người chuyển nhượng sẽ là người có quyền nhận cổ tức từ công ty
Trong trường hợp công ty chi trả cổ tức bằng cổ phần thì công ty không phải làm thủ tục chào bán thêm cổ phần. Tuy nhiên, trong khoản thời gian là 10 ngày kể từ ngày thanh toán cổ tức, công ty đó phải đăng ký tăng vốn điều lệ tương ứng với tổng mệnh giá của các cổ phần dùng cho chi trả cổ tức.
Cổ đông khi nhận cổ tức có phải đóng thuế thu nhập doanh nghiệp không?
Cổ đông khi nhận cổ tức có phải đóng thuế thu nhập doanh nghiệp không?
Theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC thu nhập của nhà đầu tư từ cổ tức là các khoản cụ thể như sau:
“Thu nhập từ đầu tư vốn là khoản thu nhập cá nhân nhận được dưới các hình thức:
- a) Tiền lãi nhận được từ việc cho các tổ chức, doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân kinh doanh, nhóm cá nhân kinh doanh vay theo hợp đồng vay hoặc thỏa thuận vay, trừ lãi tiền gửi nhận được từ các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo hướng dẫn tại tiết g.1, điểm g, khoản 1, Điều 3 Thông tư này.
- b) Cổ tức nhận được từ việc góp vốn mua cổ phần.”
Tiếp theo, căn cứ theo quy định tại khoản 2, 4 Điều 10 Thông tư 111/2013/TT-BTC, thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ cổ tức là 5% trên tổng giá trị thu nhập từ cổ tức.
Mục đích và ý nghĩa của Cổ tức?
Mục đích và ý nghĩa của Cổ tức?
Mục đích và ý nghĩa của việc chi trả cổ tức tuy đơn giản nhưng đây là phương thức khá quan trọng đối với cổ đông trong việc phân phối lại các lợi nhuận của công ty. Là một cố đông việc công ty chi trả cổ tức chứng minh được công ty vẫn đang hoạt động có lợi nhuận. Đối với một số nhà đầu tư, việc công ty chi trả cổ tức cho cổ đông vẫn tốt hơn là khi công ty giữ lại lợi nhuận và tái đầu tư. Những năm gần đây, xu hướng đầu tư cổ phiếu thu cổ tức cũng đã trở nên phổ biến hơn vì:
- Mang lại nguồn thu nhập tương đối ổn định.
- Nhà đầu tư có hưởng lợi nhuận kép nếu lãi suất trên thị trường giảm mạnh.
- Thông thường, hầu hết các doanh nghiệp có kết quả kinh doanh hiệu quả đều chi trả cổ tức cho cổ đông.
Trả cổ tức bằng tiền mặt và bằng cổ phiếu, cái nào tốt hơn?
Trả cổ tức bằng tiền mặt và bằng cổ phiếu, cái nào tốt hơn?
Để có thể xác định được cách thức chi trả cổ tức nào là tốt hơn thì trước hết nhà đầu tư cần phải nắm rõ các đặc điểm nổi bật của từng hình thức. Nắm được mấu chốt này, bạn có thể dễ dàng phân biệt được đâu là sự lựa chọn tốt nhất mà bạn đang tìm kiếm.
Trả cổ tức bằng tiền mặt:
Bản chất của việc trả cổ tức bằng tiền mặt:
Đối với những doanh nghiệp tổ chức trả cổ tức bằng tiền mặt, dòng tiền từ lợi nhuận sau thuế sẽ đi ra khỏi doanh nghiệp. Cụ thể, lợi nhuận thuần trong doanh nghiệp giảm do được chi trả cho các cổ đông qua tài khoản.
Ưu điểm:
- Việc trả cổ tức bằng tiền mặt đem lại cho cổ đông cảm giác chắc chắn khi tìm kiếm lợi nhuận trong đầu tư cổ phiếu. So với việc công ty giữ lại khoản lợi nhuận sau thuế và chạy theo những cơ hội “hào nhoáng” nhưng không có tính chắc chắn. Thì đối với các cổ đông đầu tư với phong thái phòng thủ, việc nhận cổ tức bằng tiền mặt từ doanh nghiệp mang tính đảm bảo và tâm lý an toàn hơn rất nhiều.
- Đây được xem là minh chứng cho dòng tiền vững mạnh của doanh nghiệp. Từ đó tạo được lòng tin và tâm lý an toàn khi đầu tư. Tuy nhiên, các cổ đông cần xem xét kỹ lưỡng thời gian chi trả cổ tức, sự ổn định và cổ tức có sự tăng trưởng. Tránh các trường hợp doanh nghiệp đi vay mượn nợ để trả cổ tức cho cổ đông.
Nhược điểm:
- Phải chịu 2 lần thuế. Lần thứ nhất là thuế thu nhập doanh nghiệp (hiện tại đang ở mức 20-22%). Tuy nhiên, tùy vào các lĩnh vực ngành nghề khác nhau mà có những đặc thù ưu đãi về mức thuế riêng biệt. Lần thứ hai là phần cổ tức bằng tiền mặt này phải chịu thuế thu nhập cá nhân ở mức là 5%. Giả sử công ty trả cổ tức là 2.000 đồng thì trên thực tế sau khi trừ các khoản thuế phí bạn chỉ còn nhận lại được mức cổ tức thực tế là 1.900 đồng.
- Đối với các công ty đang gặp khó khăn về tài chính, hoặc công ty đang trong giai đoạn phát triển nhanh và mở rộng thì việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ làm giảm lượng tiền trong doanh nghiệp. Từ đó, dẫn đến việc doanh nghiệp thiếu hụt tiền để mở rộng sản xuất kinh doanh và ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp.
Cổ tức bằng cổ phiếu:
Cổ tức bằng cổ phiếu
Bản chất của trả cổ tức bằng cổ phiếu:
Việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu thưởng thực chất không thay đổi về mặt tài chính, kinh doanh của doanh nghiệp mà chỉ thay đổi về mặt bút toán hay kế toán.
Với những nhà phân tích cơ bản hay đầu tư vào giá trị thì việc trả cổ tức bằng cổ phiếu dường như vô ích. Đây là lý do công ty Berkshire Hathaway tỷ phú Warren Buffett chưa bao giờ trả cổ tức bằng cổ phiếu hay chia tách cổ phiếu. Vì giá của một cổ phiếu công ty Berkshire Hathaway vào năm 2017 là rất cao, lên đến 6 tỷ đồng/ cổ phiếu loại A.
Với những nhà đầu tư thiên về phân tích kỹ thuật, khi có tin công ty chia cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu lớn thì giá cổ phiếu của công ty đó thường sẽ có xu hướng tăng.
Ưu điểm:
- Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu đối với những cổ phiếu có tính thanh khoản ít sẽ tăng tính thanh khoản cho thị trường chứng khoán. Từ đó, làm giảm thị giá và giảm rủi ro thanh khoản giúp nhà đầu tư khác có thể dễ dàng mua bán trao đổi cổ phiếu do ảnh hưởng giá tăng.
- So với việc phát hành cổ tức bằng tiền mặt, khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu nhà đầu tư không bị đánh thuế 2 lần từ đó làm tăng giá trị nhận được thực tế cho cổ đông.
- Bằng cách không chi trả cổ tức bằng tiền mặt, công ty có thể giữ lại nguồn tiền để mở rộng sản xuất kinh doanh, đầu tư vào những dự án mang đến lợi nhuận về lâu dài cho cổ đông hoặc khắc phục những khó khăn hiện tại trong công ty.
Nhược điểm:
- Vì mức vốn hóa không đổi việc chia cổ tức bằng cổ phiếu cũng như không chia. Bên cạnh đó, nhà đầu tư phải chờ một thời gian khá lâu (từ 2 đến 3 tháng) để cổ phiếu mới phát hành và về tài khoản rồi mới mua bán giao dịch được cổ phiếu đó.
- Tại một số doanh nghiệp đầu tư vào những dự án không hiệu quả, từ đó làm ảnh hưởng giảm thêm giá cổ phiếu.
Dù doanh nghiệp trả cổ tức bằng cổ phiếu hay thưởng cổ phiếu thì bản chất về mặt kinh doanh và tài chính là không đổi. Điều này chỉ thay đổi về mặt bút toán báo cáo kế toán từ lợi nhuận chưa phân phối sang vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, thông thường trong ngắn hạn sẽ ảnh hưởng tích cực đến giá cổ phiếu, đặc biệt là tin chia khủng. Mặc khác, nếu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp không vượt trội thì giá sẽ trở về mức trước khi tăng.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt thì tốt hơn?
Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt thì tốt hơn?
Số đông nhà đầu tư đầu ưa chuộng được hưởng cổ tức bằng tiền mặt vì “tiền tươi thóc thật” bao giờ cũng tốt hơn. Việc công ty trả cổ tức bằng tiền mặt thể hiện tình hình hoạt động của công ty đang trên đà phát triển và có lợi nhuận. Tuy nhiên trong một số trường hợp, không phải trả cổ tức bằng tiền mặt là tốt. Nhà đầu tư cần đánh giá đồng thời hiểu rõ được bản chất trong việc trả cổ tức của công ty để đưa ra cho mình nhận định đúng đắn nhất.
Trên đây Yuanta đã cung cấp cho bạn toàn bộ kiến thức về Cổ tức là gì? Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt thì tốt hơn. Hy vọng qua bài viết này bạn đã phần nào hiểu hơn về khái niệm này và rút ra cho mình những bài học đầu tư quý giá. Chúc bạn đầu tư thành công!
